Harbiy sharoitda terapevtik yordam. Harbiy dala sharoiti haqida umumiy tushuncha. Harbiy sharoitda yaradorlarga terapevtik yordam ko’rsatish tartibi va bosqichlari. Terapevtik yordamga muxtoj bo’lgan bemorlarni asosiy kontingenti

---

Harbiy sharoitda terapevtik yordam. Harbiy dala sharoiti haqida 
umumiy tushuncha. Harbiy sharoitda yaradorlarga terapevtik 
yordam ko’rsatish tartibi va bosqichlari. Terapevtik yordamga 
muxtoj bo’lgan bemorlarni asosiy kontingenti
.
Ommaviy qirgin qurollari ishlatiladigam ozirgi zamon urush sharoitida 
yaradorlarga va bemorlarga terapiya xizmatini tashkil etish axamiyatli bo’lib, u 
borgan sari murakkablashadi. Chunki bunda terapevtik yordamga muhtoj 
bo’lganlarning aksariyati bevosita ana shu jangovar qurollar zarbiga uchragan 
bo’ladi. 
Bunda o’tkir nur kasalligi, zaharli moddalar va biologik quroldan 
zararlanganlar, kontuziyaga uchraganlar, shuningdek bir necha qurol birga ta’sir 
qilib qanchadan-qancha odamlar sarosimaga tushib kolib, yadro quroli portlashidan 
zaxarlanganlar. Mavjud ma’lumotlarga ko’ra o’tkir nur kasalligiga duchor 
bo’lganlarning 30 foizidan ko’progi terapiya yordamiga muhtoj bo’lar ekan. 
Shubhasiz, kimyoviy va biologik quroldan jabr ko’rganlarga terapiya xizmatini 
tashkil etish yana ham murakkab bo’ladi. Masalan, zaharlovchi moddalar ta’siriga 
uchragan kishilarning 60—70 foiziga terapiya xizmatini ko’rsatish uchun 
atrofdagilar uchun xatarli bo’lgan yarador va bemorlarni aloxidalab ko’yish zarur. 
Shu bilan birga kimyoviy va biologik qurol ta’sirida jabrlanganlardan 
ko’pchiligining ust-boshi va badanini tozalash ham kerak. 
DAVOLANIShGA MUHTOJ YaRADORLAR VA BEMORLARNI 
SARALASh QOIDALARI 
Avvalgi urushlardan farq qilib ommaviy qirgin qurollari ishlatiladigan 
hozirgi zamon urushida qisqa fursat ichida juda ko’plab kishilarga terapiya 
xizmatini ko’rsatish kerak bo’ladi. Bir vaqtning o’zida turli xil darajada yaralangan 
ko’plab kishilarni qabul qilishda ularni saralashning ahamiyati katta. 
Davolanishga muhtoj yarador va bemorlar batalon va alohida batalonda 
(Omedb), hamda gospitallarda saralanadi. Saralashdan maqsad yarador va 
bemorlardan bir vaqtning o’zida bir xil tibbiy yordamga muhtoj bo’lganlarini, 
so’ngra bir tibbiy bosqichga ko’chiriladiganlarini ajratib olishdir. Tibbiy terapiya 
xizmati uchun saralash birmuncha yangi vazifa. Chunki birinchi jahon urushida 
zaharlovchi moddalar ishlatilganini hisobga olmaganda bu xizmat turi hali ko’plab 
terapiya yordamiga muhtoj kishilarni bir vaqtda qabul qilish tajribasiga ega emas 
edi. 
Tibbiy saralash quyidagi qoidalarta asosan olib boriladi: dastavval boshqalar 
uchun xatarli, alohida davolanishi, shuningdek ust-boshi va terisi tozalanishi kerak 
bo’lgan kishilar saralanadi. Bular: nurlanishdan kuchli zararlangan, kimyoviy va 
biologik quroldan shikastlangan, yuqumli kasalliklarga uchragan yarador va 
bemorlardir. Ular tegishli davolanish muassasalariga alohida qilib yotqiziladi. 
Keyingi saralash usuli yarador va bemorlarni zudlik bilan tibbiy yordamga muhtoj 
yoki muxtoj emasligini aniqlashdan iborat. Bunda tibbiy yordamga zarurati 
bo’lmagan, keyinrok davolansa ham bo’ladigan yoki maxsus tibbiy yordam 
ko’rsatilishi lozim bo’lgan malakali shifokorlar, asbob-uskuna, tahlilxona, yarador 

---

va bemorlar keyingi bosqichga ko’chiriladilar. Eng ko’p (30—50%) 
jabrlanganlarga kechiktirmasdan yordam ko’rsatish kerak. Bular qatoriga kuchli 
nurlanish olganlarning uchdan bir qismi, zaxarlovchi moddalar va biologik 
quroldan zararlanganlarning uchdan ikki qismi va ba’zi ruhiy va somatik 
xastaliklarga chalingan bemorlar kiritiladi.