O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

AMALIY MASHG‘ULOTLARINI TASHKIL ETISH 
BO‘YICHA USLUBIYKO‘RSATMALAR

---

21 
 
Amaliy va seminar mashg‘ulotlarini tashkil etish bo‘yicha kafedra professor-o‘qituvchilari 
tomonidan ko‘rsatma va tavsiyalar ishlab chiqiladi. Unda talabalar asosiy ma'ruza mavzulari 
bo‘yicha olgan bilim va ko‘nikmalarini amaliy masalalar, qiyoslar orqali yanada boyitadilar. 
Shuningdek, darslik va o‘quv qo‘llanmalar asosida talabalar bilimlarini mustahkamlashga erishish, 
tarqatma materiallardan foydalanish, ilmiy maqolalar va tezislarni chop etish orqali talabalar 
bilimini oshirish, masalalar yechish, mavzular bo‘yicha taqdimotlar va ko‘rgazmali qurollar 
tayyorlash, qonun va me'yoriy hujjatlardan foydalana bilish va boshqalar tavsiya etiladi.
1.Turli toifadagi futbol bilan shug‘ullanuvchi kishilarni har xil yo‘nalishdagi 
mashg‘ulotlarning o‘tkazilishi. Dam olish zonalarida (lagerda) turli yoshga mansub bo‘lgan kishilar 
bilan mashg‘ulotlar o‘tkazish. 
2.Turli yoshdagi va tayyorgarlik darajasi har xil bo‘lgan bolalar bilan mashg‘ulotlar o‘tkazish. 
3.Safda turib bajariladigan mashqlar va umumrivojlantiruvchi mashqlarni o‘tkazish. 
4.Sport texnikasiga o‘rgatish bo‘yicha mashg‘ulotlar o‘tkazish. 
5.Turli usullar yerdamida to‘pni tepish: to‘pni oyoqning ichkari tomoni bilan tepish, to‘pni 
qyeq o‘rta qismi va uning sirti bilan zarba urish, to‘pni oyoq uchi bilan tepish, to‘pni orqa 
tomondan tovon bilan tepib yuborish. Bir joyda harakatsiz turgan, dumalab kelaetgan va havoda 
uchib kelaetgan to‘pni tepish usullari.
 
6.Yugurib kelib to‘p tepish va to‘pni o‘yinga kiritilganidan keyin unga zarba urish usullari.
7.yerda, havoda uchib kelayotgan to‘pni bir oz sakrab turib tepish, gavdani burib to‘p tepish, 
yiqilib va yiqilmasdan to‘pni o‘zidan oshirib tepish.
 
8.Ro‘paradan kelaetgan to‘pni tepish usullari. Yugurib kelib to‘p tepish va to‘pni o‘yinga 
kiritilganidan keyin unga zarba urish usullari. 
9.yerda, havoda uchib kelaetgan tupni bir oz sakrab to‘rib tepish, gavdani burib to‘p tepish, 
yiqilib va yiqilmasdan to‘pni o‘zidan oshirib tepish.
 
10.Ro‘paradan kelaetgan to‘pni to‘g‘riga va yon tomonlarga surib tepish. 
11.To‘pni bosh bilan urib, peshenaning o‘rta kismi bilan urib yunaltirish, to‘pni sakrab turib 
tepish. 
12.Turgan joydan bosh bilan urib yo‘naltirish hamda yurib turib, burilib turib, yiqilib to‘pni 
bosh bilan urib yuborish. Dumalab kelaetgan va yerda sakrab-sakrab kelaetgan to‘pni tovonning 
ichki tomoni bilan oyoqning sirti, oyoqning ostki qismi bilan, soni bilan to‘xtatib qolish.
13.To‘pni ko‘krak bilan, bosh bilan to‘xtatish usullari. O‘yinchining sakrab turib va 
sakramasdan to‘p to‘xtatishi, bir joyda turib hamda har xil tezlik bilan harakat qilinaetgan vaqtda 
to‘pni to‘xtatish usullari.
14.Turli yo‘nalishda har xil traektoriya bo‘ylab va turli tezlikda uchib kelaetgan to‘pni 
to‘xtatib qolish.
15.To‘pni to‘xtatib qolish. To‘pni to‘xtatib turib uni yen tomonlarga va orqaga uzatish. 
16.To‘pni olib yurish: oyoqning ichki tomoni bilan, oyoqning ustki qismi bilan, oyoq uchi 
bilan to‘pni olib yurish. To‘pni to‘g‘ri chiziq bo‘ylab hamda yeysimon tarzda harakatlantirib, uning 
yo‘nalishini va tezligini o‘zgartirib olib yurish.
17.To‘p olib yurishning har xil usullarini bir-biriga qo‘shib ishlatish. Raqibni aldab o‘tish 
harakatlari: raqib yenidan “o‘tib ketish”, raqibga “tashlanish ” fintlari, to‘p ustidan “oyoqni 
o‘tkazish”, “ikki yeqqa tashlanish”, “o‘z tomoniga to‘pni tortish” fintlarni, yen tomonga, oldinga 
o‘tib ketish, orqaga tashlanish, to‘pni oyoq bilan “topmoqchi bo‘lish” fintlari hamda havoda