“Ilm-zakovatimiz – senga, ona-Vatan!” mavzusidagi Respublika onlayn ilmiy-amaliy anjumani materillari

A.S. Amonova, N.B. Qobulova
 
NIMA UCHUN BIZ IQTISODIYOTNI OʻRGANISHIMIZ KERAK? 
Iqtisodiyot tushunchasi va uning kundalik hayotda qanday qo'llanilishi to'g'risida har 
bir inson o'zining shaxsiy tajribasidan kelib chiqib o'z qarashlariga ega.Bu haqida hozir 
sizlar bilan Harvard unversetiteti iqtisodiyot fanlar professori N. Gregory Mankivning 
fikrlari bilan qisqacha tanishib oʻtamiz.Professor bu mavzuda keng qamrovli uchta asosiy 
sababni aytib oʻtgan.Iqtisodiyotni oʻrganishning birinchi sababi shuki, u bizga oʻzimiz 
yashayotgan olamni chuqurroq anglashga yordam beradi. Sizning qiziqishlaringizdan kelib 
chiqib iqtisodiyotga oid koʻplab savollar paydo boʻlishi mumkin. Masalan, nima uchun 
ba'zi bir shaharlarda turar joy topish shunchalar qiyin? Nima deb oʻylaysiz, nima sababdan 
Afrikadagi koʻp mamalakatlarda yashash standartlari juda past darajada? Qanaqasiga ba’zi 
davlatlarda inflatsiya darajasi yuqori, boshqa bir mamalakatda qat'iy narxlar hukmron? 
Nima uchun qaysidir joylarda ish topish oson, qayerdadir juda qiyin? Bular shunchaki 
iqtisodni oʻrganish davomida javob olinadigan bir nechta savollar, xolos. Iqtisodiy 
44
Моисеев С.Р. Правила денежно-кредитной политики // Финансы и кредит. – Москва, 2008. - №8. 
– С. 14. 
45
Taylor, J. (1999). The Robustness and Efficiency of Monetary Policy Rules as Guidelines for Interest 
Rate Setting by European Central Bank. Journal of Monetary Economics. pp. 124-126. 

---

“Ilm-zakovatimiz – senga, ona-Vatan!” mavzusidagi Respublika onlayn
ilmiy-amaliy anjumani materillari 
76 
bilimlarni bilishlikni ikkinchi sababi, bu sohani oʻrganish sizni barcha iqtisodiy 
jarayonlarda aqlli a'zo darajasiga koʻtaradi. Siz hayot ekansiz koʻplab iqtisodiy qarorlar 
qabul qilasiz. Misol uchun, ilm talab boʻlib yurgan paytingizda siz qancha vaqt maktabda 
boʻlishingiz, qancha vaqt boshqa muassasalarda bilim olishingiz haqida qarorlar qilasiz. 
Qachondir ishga kirsangiz, siz maoshning qancha qismi ehtiyojlarga ishlatish uchunligi, 
qancha qismini jamgʻarish va qanday jamgʻarish foydali ekanligi haqida fikrlar qilasiz. 
Kunlar kelib, siz kichik biznes yoki katta bir korparatsiyaga boshchilik qilsangiz, 
mahsulotlaringizga qanday narxlar qoʻyish kerakligi haqida oʻyga tolasiz. Bu kabi 
savollarga iqtisodiyotni bilish orqali javob olishingiz tabiiy. Iqtisodni bilish sizni oʻz-
oʻzidan boy qilib qoʻymaydi, balki shu yoʻlda sizga kerak boʻladigan vositalarni beradi. 
Uchinchisi shuki, biz iqtisodiyotni oʻrganganimiz sari cheklangan iqtisodiy resurslar va 
ularning muqobillari haqida yaxshiroq tushunchaga ega boʻlib boramiz. Hukumat 
vakillarining fikr-u hayolida ham iqtisodiy savollar aylanib yuradi, hoh u qonun 
chiqaruvchi boʻlsin, hoh ijro etuvchi. [1] Masalan, atrof-muhitni asrash uchun eng maqbul 
yoʻl qaysi? Davlat budjeti kamomadlarining iqtisodiyotga ta'siri qanday boʻladi? Fikr 
bildiruvchi sifatida, siz hukumat vakillariga jamiyat resurslarini qanday qilib toʻgʻri 
taqsimlash kerakligi haqida bilganingizcha yordam ham berishingiz mumkin. Iqtisodiyotni 
tushunish sizda ma'suliyat hissini uygʻotadi. Kim biladi deysiz, kun kelib balki siz boʻlarsiz 
oʻsha hukumat vakili. Oʻylab qarasangiz, hattoki bizning oddiy tanlovlarimiz ham 
iqtisodiyotning eng muhim qismlaridan biri ekan. Shunga bog'liq jarayonlar haqida sizga 
ma'lumot beraman.