O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi

Al-
H
akim at-Termiziy va uning davri
‖ mavzuida Xalqaro ilmiy 
anjuman o‗tkazildi. 2006 yilda Al-
H
akim at-Termiziy me‘moriy majmuasida ilmiy 
yo‗nalishdagi loyi
h
a asosida katta ta‘mirlash ishlari amalga oshirildi. Maqbarani 
ta‘mirlashga tayyorlash munosabati bilan uning atrofida keng ko‗lamda arxeologik 
qazuv ishlari olib borildi. Arxeologik tadqiqotlar natijasida maqbara bunyod 
etilgan joy tarixi va maqbara majmuining shakllanishini oydinlashtiruvchi ko‗plab
ashyoviy manbalar to‗plandi
1
.
Maxmud Samaxshariy
(1075-1144)Xorazm zaminida tavallid topgan buyuk 
allomalardan biri Abul Qosim Maxmud az-Zamaxshariydir.Uning to‘liq ismi Abul 
Qosim Maxmud ibn Umar ibn Muxammad (ba‘zi manbalarda Axmad) bo‘lib u xijriy 
476-sana rajab oyining 27 da,milodiy xisobda 1075 yil 19 martda Xorazmning 
Zamaxshar qishlogida tavallud topgan.Urganch,Buxoro madrasalarida ta‘lim olgan.U
Buxoroda o‘qishni tugatgach bir necha yil xorazmshohlar xizmatida bo‘lib,kotiblik 
qiladi 
IX-XII asrlar Markaziy Osiyo madaniyati rivojiga nazar tashlar ekanmiz, bu 
davrda 
tasavvuf (sofizm) ta‘limotlari 
madaniyatning, ma‘naviyatning barcha 
tomonlariga kirib borganligini kuzatish mumkin. IX— X asrlardayoq Iroq va Eronda 
uning yirik vakillari vujudga keladi. Movaraunnahrda esa tasavvuf ta‘limoti X asrdan 
boshlab yoyila boshlandi. Tasavvufda ruhni kamolotga, uning so‗nggi maqsadi - 
Ollohga erishuv yo‗llari to‗rt bosqichdan iborat: birinchi bosqich - SHARIAT deb 
ataladi, unda avvalambor, shariatning barcha talablarini bajarish va unga bo‗ysunish 
talab etiladi. Ikkinchi bosqich 
- 
TARIQAT deb ataladi. Unda murid o‗z shaxsiy 
istaklaridan voz kechib, o‗zini pir ihtiyoriga topshirishi kerak. Uchinchi bosqich 
- 
MA‘RIFAT bo‗lib, unda so‗fiylar koinotning birligi Xudodan mujassam bulishini, 
yaxshilik va yomonlikning nisbatini aql bilan emas, qalb orqali anglab olishlari kerak 
bo‗ladi. To‗rtinchi bosqich — XAQIQATdir. Bunda so‗fiy shaxs sifatida tugab, 
Xudoga-mo‗ljallangan haqiqatga etishishi, Ollohga singib ketishi va natijada 
abadiylikka erishuvi zarur.
So‗fizm nazariyotchilari, olimlari o‗z davrining bilimini puxta egallagan, 
ilmlardan xabardor, bilimdon-mutafakkir bo‗lganlar. X asrdan boshlab so‗fizm 
g‗oyalari O‗rta Osiyo shaharlarida xam tarqala boshladi. Tasavvuf, ya‘ni so‗fiylik 
islom dini asosida shakllangan diniy-falsafiy oqim bo‗lib, poklangan, zohid, 
taqvodorlik ma‘nosini anglatadi. 
. O‗zbekistonda tasavvufning rivojlanishida