Etika va estetika

Quyidagi vaziyatlarda chekish man etiladi: 

chekish man etilgan e’lonlar bor joyda; 

e’lon bo‘lmasa ham, shundoq ham ma’lum bo‘lgan joylar: teatr, kino, 
benzokalonka, kasalxona palatasi, imtihon xonasi; 

shaxsiy uylar, muassasalarda, do‘konda, jamoat transportiga chiqqanda; 

bemor bor xonada; 

raqs paytida; 

tushlikda birinchi va ikkinchi taom orasidagi vaqtda; 

dabdabali o‘tirishlar paytida; 

ayol kishi esa – ko‘chada. 
Ko‘chada, kinodan, teatrdan chiqqanda, sayr paytida chekish mumkin. 
Birovning uyida uy egasi sigaret taklif qilgan taqdirdagina ruxsat so‘rab chekish 
mumkin. Har qanday kashandaning yonida o‘z sigaretasi bo‘lishi lozim. Ayol 
erkakka gugurt tutmaydi. Bizga olov yoqmoqchi bo‘lgan odamning qo‘lidan 
gugurt yoki zajigalka olinmaydi. Kim birinchi gugurt yoki zajigalka yondirgan 
bo‘lsa, o‘sha boshqalarga ham olov tutadi. Olov uzatayotganimizda, og‘zimizdagi 
sigaretni qo‘limizda olamiz va kuldonga qo‘yib turamiz. Kulni faqat kuldonga 
tashlash kerak! Na idishga, na gazonga va na batareyalar tirqishiga va na yasatilgan 
vazalarga tashlash yaramaydi. Agar kuldon bo‘lmasa, olib kelishlarini iltimos 
qilish mumkin. Cho‘g‘i bor sigaretni mebelda qoldirish yong‘inga olib kelishi 
mumkin. Og‘izda sigaret bilan salomlashish yoki gaplashish yaramaydi. Hattoki 
tasodifan ham sigaret tutunini yonidagiga burqsitib yubormaslik kerak. 
 
Zinapoya 
Avvallari zinapoyadan ko‘tarilayotganda erkaklar oldinda, ayollar orqada 
bo‘lar edilar. Ayni paytda, buning aksi, faqatgina zinapoya mo‘rt, qorong‘u va 
xavfli bo‘lgan taqdirdagina erkak oldinda ketadi. Zinapoyada ayolga qarama-qarshi 
kelib qolgan erkak yo‘l beradi, zinapoyani ushlagich tarafi ayolga tegishli.
 
Lift, eskalatorlar 
Avtomat liftlarda ayol yo‘ldoshsiz bo‘lsa, tugmachani o‘zi bosadi. Panelga 
yaqin turgan erkak boshqalardan qavatning kerakli tugmachasini so‘rab bosadi. 
Odamlar ko‘p bo‘lgan liftga birinchi bo‘lib ayollar chiqadilar.
Xuddi shu tarzda xizmat muassasalaridagi erkaklar liftga kirish uchun 
ayollarga yo‘l berib chetda turadilar. Lift to‘la odamlar oldida ayol bilan 

---

103 
ketayotgan bo‘lsa ham, erkak bosh kiyimini yechmaydi. Mehmonxona yoki 
podyezd lifti ichida, qo‘li boshqa narsalar bilan band bo‘lmagan erkak, ayol 
kirganda bosh kiyimini yechadi. Odamlar bilan to‘lgan liftda tarbiyali kishilar 
chiqib ketayotganlarga yo‘l beradilar. Ayol bilan birga liftga kirgan kishi hamisha 
ayolga yordam bera olmaydi, vaziyatga qaraladi. 
Boshqa joyda bo‘lgani kabi liftda ham uchratilgan tanish bilan ko‘rishiladi. 
Lift ko‘cha va zinpapoya kabi “jamoat joyi”dir, bosh kiyimni yechish shart emas. 
Ayolni kuzatayotgan erkak yuqoriga harakatlanayotgan eskalatorga 
birinchi bo‘lib chiqishiga yo‘l beradi, agar biron sabab bilan yuqoriga chiqishga 
yordam bermaydigan bo‘lsa. Eskalatordan chiqishda esa erkak ayolga yordam 
berish uchun birinchi bo‘ladi.