Baxtiyor mengliyev

kitob... o‘qish birikmasini hosil qilishda tobe so‘zni bosh, tushum, 
chiqish kelishiklari shakllantira oladi). 
 
Mantiqiy mushohada uchun 
1. Kursdoshlaringiz bir guruhni tashkil etgan. Bu guruh sistema 
bo‘la oladimi? 
2. Oilani paradigmaga qiyoslash mumkinmi? 
O‘quv zalidagi 20 ta kompyuter sistemani tashkil qiladimi? 
Lisoniy  paradigma  va  uning  a’zolariga  nisbatan  de  Sossyur 
tomonidan  qo‘yilgan  bu  talab  qariyb  yuz  yildan  beri  deyarli 
o‘zgarishsiz saqlanib kelmoqda.  
50

---

Mustaqil o‘zlashtirish uchun 
Til sistemasida sistemaviy qonuniyatlar 
Til  sistemasi  o‘zaro  munosabatlarga  kirishgan  til  birliklari 
yaxlitligidir. Til sistemasi tarkibidagi til birliklarining belgilari ham 
uch turga bo‘linadi: 
1.Sistemani tashkil etuvchi belgilar. 
2.Sistemada hosil bo‘luvchi belgilar. 
3.Sistemaga betaraf belgilar. 
Deylik,  unli  fonemalar  –  sistema.  O‘zbek  tilidagi  unlilar 
sistemasi  6  ta  elementdan  tashkil  topgan.  Ularning  sistemaviy 
belgilari quyidagilar: 
1.Sistemani tashkil etuvchi belgi: sof ovozdan iboratlik. 
2.Sistemada hosil bo‘luvchi belgilar: lablangan/lablanmaganlik, 
keng/torlik 
3.Sistemaga betaraf belgilar: til oldi/til orqalik.