Microsoft Word shamoli muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 

38

o‘ziga bir so‘z qilib qolsam, taloq qilinurman. Agar so‘z qilmay ketaversam, butun umrim 

muallaqa holda keturman, ya’ni, erliklar qatorlarida ham emasman, bevalar qatorida 

ham emasman. 

 

To‘rtinchilari dedi: Mening erim Tahoma iqlimining kechquruniga o‘xshaydi. Na issiq va 

na sovuq. Na undan qurqilur va na undin zerikilur. Ya’ni, nihoyatda mijozi mo‘‘tadildir. 

Issiqda salqindir va sovuqda issiqdir. Afv marhamati ko‘pdir. Hech bir holda odamga 

malol kelmas. 

 

I z o h. Tahoma deb, Makkai mukarramani va atroflarini aytiladi.  

 

Beshinchilari dedi: Mening erim uyga kirsa, qoplon bo‘lib kirur, uydan chiqsa sher bo‘lib 

chiqur. Uydagi o‘ziga ma’lum narsalar xasida taftish qilib o‘tirmas, ya’ni ko‘chadan kelsa, 

qoplon kabi o‘z ahlini sog‘inib keladi va ko‘chaga chiqsa yo‘lbarsdek olijanob yuradi. O’zi 

u qadar himmatlik, karim insondirki, bo‘lar-bo‘lmas narsalar ustida oilasi bilan janjal 

qilib, pastlik qilib o‘tirmaydi. 

 

Oltinchilari dedi: Mening erim taom yesa, dasturxonda bor narsani hammasin yeb 

tugatadi va suv ichsa, idish ostida qolgan suvni ham ichib xalos qilur, va yotsa, o‘zi 

tanho bir ko‘rpaga o‘ralib yotadi. Yonida yotgan odamni qo‘yniga qo‘lini uzatib ham 

ko‘rmaski, dardini bilsin, yo sog‘, yo bemor ekanligini faxmlasin, ya’ni, taomga to‘ymas 

va suvga qonmas va hamxonasi holini sezmas, bir bemuruvvat insondir. 

 

Yettinchilari dedi: Mening erim o‘zi nomard, so‘zdan ojiz. Hamisha bemor bir insonki, 

dunyoda bor bemorlikdan namuna unda bor. U qadar beaxloqki, suz qilsang, boshingni 

yoradi, yo badaningni zaxm qiladi, yo xoxlasa har ikkisini birga qilur. 

 

Sakkizinchilari dedi: Mening erim badani quyon kabi muloyim va isi za’faron kabi 

hammani xushbo‘y qilib turadi, ya’ni uning vujudi nihoyatda mahbubdir. Nozik badan va 

xushbo‘yligidan jismoniy va ruxoniy lazzat har ikkisi unda mavjuddir. 

 

To‘qqizinchilari dedi: Mening erim, uyi baland, mexmoni ko‘p, qomati raso va davlat 

xonasi jamoat xonaga yaqin bir zotdir, ya’ni sharaflik, saholatlik va shijoatlik bir 

dodxodirki, hamma insonga maxbub va marji’dir. 

 

O’ninchilari dedi: Mening erim, molikdir. Bilasizlarmi, molik kim? Ta’rif qilingan 

zotlarning hammalaridan ziyoda, yaxshidir. Chunki har-har yerga cho‘kib yotadigan 

tuyalari ko‘pdir. Tuyalari o‘tlagani kam borishadi. Qachon surnayning ovozini eshitsalar 

bilurlarki, ularni so‘yilur, ya’ni molik davlatmand va karamlik bir insondir. Hamisha 

mollarini o‘z oldida boqadi, yaylovga kam yuboradi. Mollari ham uning mijozini yaxshi 

biladilar. Qachon surnay chalinsa, bilurlarki, shu soatda mehmon taomi uchun zabx 

etilurlar. 

 

O’n birinchilari dedi: Mening erim Abu Zar’dur. Bilasizlarmi, Abu Zar’ kim? U shunday 

mexribon erki, ikki kulog‘imni qimmati yuqori taqinchoqlardan ham qilgandir, va ikki 

bilagimni ko‘p yedirib, charvidan to‘ldirgandir. Meni shunday xush va xurram saqlaganki, 

undan men kibr va g‘ururga berilib, o‘zimni unuta boshladim. Bu er meni olganda, men 

bir nechta echki bilan kun o‘tkazadigan nihoyatda bir g‘arib xonadonda edim Meni 

shunday bir davlatmand xonadonga olib keldiki, ularda otlar, tuyalar, qo‘sh ho‘kizlar va 

---

Shamoili Muhammadiy. Muhammad at-Termiziy