ТРАВМАТИК Б Е М О Р Л А Р П А Р В А Р И Ш И
Умуман, .^ар бир касалхона кабул килиш булими-
дан бошланади. К,абул ь^илиш булими санитария ^ои-
да-цонунларига ^ар та ра ф ла м а ж авоб бера олса
бе-
морга биринчи медицина ёрдами
курсатиш
сифатли
булади, бу ,\аттокн бемор та^дирида >^ам му^им роль
уйнайди. 1^абул ^нлиш булимида ^аци^ий
билимдон,
уз касбинпнг усталари иш лаш лари
керак.
Б улимда
касал курадиган хона, боглов ва гипс ^уядиган хона-
лар ал батта булишп шарт.
Хозирги ва^тда медицинамиз кундан-кунга ривож-
ланиб бораётганда булимда рентген кабинет ва р еан и
мация залп булса, маь^садга мувофик; булади.
Чунки
травматологии беморларга биринчи ёрдамни
мукам-
мал курсатиш учун ю^оридагиларнинг булиши
ж уд а
хам зарурдир.
Беморлар купинча цабул
булимига
тез
ёрд ам д а
олиб келинадилар. Келтирилган
беморларни
^а б у л
1
\илиб олишдан бошлаб, токи охиригача давол аб, уйи-
га ж авоб беришгача булган д а вр д а уларни медицина
www.ziyouz.com kutubxonasi
энагалари, ^амш иралари хамда олий билимго^ тала-
балари томонидан ^илинадиган парваришнинг а^амия-
ти жуда каттадир. Чунки травматологии беморларнинг
уз ва^тида тузалиб кетиши куп жи^атдан парварпшга
борлиадир.
Урта медицина ходимлари, тал аб ал ар травматоло
гии беморлар парваришининг асосий
элементларини,
^ул-оёцлар, кукрак цафаси суяклари, умуртца, чано^
суяклари синганда, беморларни операцияга тайёрлаш
ва ундан кейинги даврдаги парвариш ^илишни
яхши
билишлари керак. Айник;са гипсдаги, скелет тортмаси-
даги касалларни, болаларни, кекса ёшдаги одамларни
^ам да ёто^ яраси бор беморларни парваришлаш му^им-
дир.
Б ундан танщари, травматологик беморларнинг узок;
муддатли даволанишларини ^исобга олиб ички
аъзо-
л ар хасталикларини х;ам инобатга олган холда п арва
риш лаш лозимдир. Ж у м л ад ан ,
юрак-кон
томирлари
системаси, нафас олиш, овк;ат ^азм( ^илиш, сийдик чи-
^ариш органлари системаси ва бош^алар.
Скелет суякларининг куп сонли ва ^ушилиб келган
синишларида даволаш ва парвариш ^илиш муаммоси-
нинг долзарблиги йил сайин ошиб* бораяпти.
^ о зи р ги вацтдаги шикастланишлар
аксарият
куп
сонли булиб,улар куп к;он йу^отиш, цон айланиши, на
ф ас олиш, модда алмашинувининг уткир бузилиши би-
ла н утади. Хирурглар ва травматологларга скелетнинг
бир ёки бир неча сегментларй чегарасидаги куп сонли
синишлар билан бирга ички органларнинг зарарлани-
шига дойр м ураккаб масалаларни .^ал цилиш турри ке-
лади. Врачлар шикастланганларнинг ^аёт-мамоти учун
кураш да, шикастланган орган функциясини тула-тукис
тиклаш да ^ амава1^т ^ ам
рол
и б чицавермайдилар.
Агар тез ва
о ш и р и ч
ёрдам курсатишда катта таж-
рибаси булган йирик травматологик м ар к азл а р д а куп
сонли шикастларга учраган беморларни даволаш ма-
с а л а л а р и ^они^арли >^ал ^илинса, кичикрок; травмато
логик ва айни^са
умумий хирургик булимларда бу
м а с а л а л а р купинча к,ийин кучади. Иккинчи томондан,
реанимацион тадбирларнинг активлиги куп сонли си-
ниш ларга ортопедик даво ^илиш
режасини
иккинчи1
уринга суриб к;уяди.
Суякларнинг куп сонли синишлари юз берган
бе
морларни парвариш ^илиш масалалари ^ам етарлича
и ш лаб чи^илмаган. Бундай беморлар касалхонага ёт-
www.ziyouz.com kutubxonasi
;^изилган вак;тдан бошлаб тиббий ходимлар олдида к;а-
тор жиддий вазифалар кундаланг булиб т у р а д и ' (ечин-
тириб-кийинтириш, санитария ж и ^ атд ан озода цилиш,
физиологик вазият ва осойишталик яратиш, урин-кур-
па анжомларини алиштириш, овцат
едириш,
айирув
функцияларини
таъминлаш,
буларнинг
^аммасини
асептика ва антисептика коидаларига
риоя
^илиниб
б а ж а р и л а д и ) .
Куп сопли шикастларга учраган з^амма беморлар-
да, айни^са кукракдаги бирга юз берган ш икастларда
2—3-куни травмадан кейинги пневмония ривожланган.
Шунга кура богламни суюлтирилган ва унинг кучиши-.
га кмкон берадиган эритмаларни (эфедрин,
трипсин,
спирт буглари ва б.) интратрахеал микротрахеостома
орцали киритиш ма^садга мувофиц.
Ру.^ий таъсиротни камайтириш, беморни цулай ва-
зиятда ётцизиш учун уни ало^ида п алатага
ётцизиш,
бемалол >;аракатлар
цилишни (^амшира ёрдам ида),
яхши ухлашини таъминлаш зарур. Д а в о
м уолажала-
рини беморнинг бедорлик пайтида б аж ари ш га ^аракат
т^илиш лозим. Шикает етмаган туцималарни
массаж
^илиш ва даволаш гимнастикаси беморнинг янги
ва-
* зи ятга мослашишига имкон беради.
Гипс боглами цуйилган беморларни парвариш ци-
.лиш ало^ида диедат-эътиборни та л а б цилади. Гипс
6
о р
-
ламини яхши сацлаш учун ^уйидаги цоидаларга амал
■цилиш лозим:
— гипс синишининг олдинн олиш учун бемор цул-
«ёгидаги гипс боглами ^отгунча уни столга цуймасдан
у ш л аб ту р и т ;
— цотган гипс борламидаги
^ул-оёцни
цаттицроц
ёстик^а к;уйиш лозим, чунки ^аттиц юзадаги етарлича
к,отмаган гипс богламнинг к,абари^ к;исмларида
юм-
шок; гуцималарга ботиб киради;
— беморни 2—3 нафар тиббий ходим бугимларини
букмасдан кутариши керак;
— ^ар куни оцликларни ь^о^иш;
— гипс борлам четларини босилишдан ва синишдан
с а^лаш ;
— жарохат битишини яхшилаш мак;садида гипс бор-
л ам дагп жарохат со^асида «дарча» цирциб цуйиш;
— беморни 7— 10 кунда бир марта гипс богламга нам
теккизмасдан ювинтириш керак.
Транспорт иммобилизацияси д аври д а парвариш к;и-
лишнинг асоснй ^оидалари ^уйидагилар:
www.ziyouz.com kutubxonasi
— имкон борича осойишта шароит яратиш ва
ши-
кастланган одамни транспортнинг озор етказмайдиган
турида ташиш;
— бош ва буйин шикастланганда тил opi^ara кети-
шининг олдини олиш ва турри ов^атлантириш ва б.;
— кукрак ^аф аси шикастланганда — огриц
1
\олди-
рувчи воситаларни албатта юбориш, упка вентиляция-
сини яхшилаш учун шароитлар яратиш;
— умурт^а поронаси шикастланганда — ёто!\
яра-
ларни профилактика цилиш, сийдик ажратиш ва ич ке-
лиш имкониятини таъминлаш;
— чаноц ва оё^ суяклари
шикастланганда
чаноц.
органлари функцияси устидан кузатиб боршн (ич ке-
лиши ва сийдик аж ралиш и ), оёцнинг цон билан
таъ-
минланиши, ёток; я ра л ар профилактикаси.
IX Б О Б
КУЙИШ К А С А Л Л И Г И Д А П А РВА РИ Ш Л АШ
Иссиц нарсадан (термик), химиявий моддалар таъ-
сирида (кимёвий) нур энергияси
ва электр
токидан
куйишлар ф а р ^ ^илинади.
Куйиш деб, тери ва шилли^ парда
бутунлигининг
термик, кимёвий, нур энергияси
Do'stlaringiz bilan baham: |