«informatika va axborot texnologiyalari»

 
12.2. Shart tekshirish buyrug‘i
Hozirgacha keltirilgan dasturlarimiz chiziqli dasturlar toifasiga kiradi. Ulardagi buyraqlar 
ko‘rsatilgan tartibda bajariladi. bunday holat xar doim ham bizni qanoatlantiravermaydi. 
Ko‘pincha biror mantiqiy ifodaning qiymatiga («rost» yoki «yolg‘on» bo‘lishiga) qarab, 
ikki yoki undan ortiq yo‘nalishlardan birini tanlab olishga to‘g‘ri keladi. 

---

158 
Faraz qilaylik, korxona o‘z xodimlariga ularning bir oyda ishlagan umumiy ish soatlariga 
qarab ish haqi to‘lashga shartnoma tuzgan bo‘lsin. Bu shartnomada 200 soatgacha ishlagan 
xodimlarga bir hil ish haqi, 200 soatdan ortiq ishlagan xodimlarga esa 200 soatdan ortiq ishlagan 
xar bir soati uchun ikki barobar ish haqi to‘lash ham ko‘rsatib o‘tilgan bo‘lsin. Xodimning bir 
soatlik ish haqi 
haq, bir oyda ishlagan umumiy ish soati ishsoat bo‘lsin. U holda 200 soatdan 
ko‘p ishlagan xodimlarning maoshlari 
ish _ haqi := haq * 200 + (ish _ soati - 200) * haq * 2; 
formula bilan topiladi. 200 va undan kam ishlagan xodimning ish haqini hisoblash uchun bu 
formuladan foydalanib bo‘lmaydi. CHunki, 200 soatdan 
к 
am ishlagan xodim «haqdor» bo‘lish 
o‘rniga «qarzdor» bo‘lib qolishi ham mumkin. Bu holatni oldini olish uchun dasturchi har ikki 
holatni hisobga olishi lozim. Ushbu masala quyidagi algoritm yordamida hal qilinadi: dastlab 
xodimning ishlagagn umumiy ish soati, so‘ngra
" ish _soati> 200" mantiqiy ifodaning qiymati 
aniqlanadi. Agar u «rost» bo‘lsa, xodimning ish haqi 
ish _ haqi := haq * 200 + (ish _ soati - 200) *haq*2, 
aks holda esa 
ish_haqi:=haq*ish_soati 
formula bilan topiladi. 
Paskal tilida bunday jarayonlarni ifodalash uchun tarmoqlanish (yoki shart tekshirish) 
buyrug‘i kiritilgan. U umumiy ko‘rinishda quyidagicha yoziladi: