«informatika va axborot texnologiyalari»

if 
mantiqiy ifoda 
then 
1-buyruq 
else 
2-buyruq ; 
Bu buyruqni bajarishda EHM dastlab «mantiqiy ifoda» ning qiymatini 
aniqlaydi. Agar u «rost» bo‘lsa 1-buyraqni bajaradi, 2-
buyruqni esa bajarmaydi. Agar «yolg‘on» bo‘lsa, 
aksincha, ya’ni 2-buyruqni bajarib, 1-ni bajarmaydi. 
(Tarmoqlanish 
buyrag‘ining 
bajarilishtartibi 
ko‘rsatilgan blok-sxemaga e’tibor bering.)
Shundan keyingina 
if 
dan keyingi buyruqni
bajarishga o‘tadi. Tarmoqlanish buyrug‘idan
foydalanib yuqoridagi jarayonni quyidagicha yozish 
mumkin: 
if 
ish_soati <= 200 
then
ish haqi := haq * 200 + (ish_soati - 200) *haq*2 
else
ish_haqi.= haq*ish_soati, 
Agar ehtiyoj bo‘lsa, tarmoqlanish buyrag‘ining qisqartirilgan variantidan ham foydalanish 
mumkin. U umumiy holda quyidagicha yoziladi: 
if 
mantiqiy ifoda 
then 
1-buyruq;
Bu yerdagi 1-buyruq mantiqiy ifoda «rost» 
qiymat olgan holdagina bajariladi. Aks holda hech bir 
amal bajarilmaydi va 
if 
dan keyingi buyruqqa o‘tiladi. 
(Bu buyruqqa mos keladigan blok-sxemaga qarang.) 
Yuqoridagi jarayon tarmoqlanish 
buyrag‘ining to‘liqsiz varianti yordamida quyidagicha 
ifodalanishi mumkin:
ish_haqr.= haq*ish_soati, 
If
ish _ soati <= 200 
then
ish _ haqi := haq * 200 + (ish _ soati - 200) * haq * 2 ; 
Bu buyruqlar ketma-ketligini quyidagicha izohlash mumkin: Hodimlarning ish haqlari 
hamma uchun bir hil, ya’ni
ish _ haqi := haq *ish _ soati formula bilan hisoblanadi. 
Qo‘shimcha ish haqini esa faqat bir oyda 200 soatdan ortiq umumiy ish soatiga ega bo‘lgan 
hodimlargina oladi. 
Ikki va undan ortiq mulohazalardan “and”, “or” va “not” mantiqiy amallaridan foydalanib 
ifodalar tuzish mumkin. Bunda bir mulohaza qavslar ichida ko‘rsatilishi shart. Quyidagi 
misollarga e’tibor bering: