СоғЛИҚни сақлаш вазирлиги

Истиқболни аниқлашда эксперт усуллари. 
Сифат ва микдорий таҳлил 
қўлланганда экспертлар энг зарур тадбирларни, уларни бир-бирига 
боғлиқлигини баҳолаш, сотиш жараѐни кетма-кетлигини, ва шу ҳар бир 
тадбирларни бажариш эхтимолини, муддатларини ажратиб олишга ѐрдам 
беришади. 
Экспертлар берилган масалани бошқариш имкониятини ва уни хал 
этишда ҳар бир омилларнинг хиссасини баҳолаб сўнгра ушбу муаммони 
ечиш учун максадга мувофик бўлган ходиса, тадбирларни аниқлаб 
берадилар. Бундан ташқари улар бу тадбирларни истиқболини аниқлаш 
даврида объектив бажарилиш эхтимоллигини ҳисобга олган холда, бу 
тадбирларни амалга ошириш мумкин бўлган муддатларни улар кетма-

---

151 
кетлигини ва бир-бирига боғлиқлигини аниқлаб берадилар. Эксперт 
баҳолашдаги натижалар статистик усуллар билан қайта ишлаб чикилади. 
Экспертли баҳолаш усул оддий, ҳаммабоп ва мутахассислар бўйича 
фикрларни умумийлаштиришда ўзини етарли даражада ишончли усул деб 
тавсия этган. 
Олинган натижаларни қайта ишлаб чиқишда, баҳоларни мослигини (W) 
кўрсатадиган экспертларни омилкорлик коэффициентини ҳисоблаб чиқиш 
зарур. 
12 S 
W = ----------------, 
m
2 
(n
3
-n) 
бунда m – экспертлар сони 
n – аломатлар сони 
S – ҳар бир аломат квадратларнинг йигиндиси ўртасидаги ва ҳар бир аломат 
бўйича қаторларнинг ўртача квадрат йиғиндисининг ўртасидаги фарки. 
Экстраполяция усуллари.
Изланишли истиқболларни оладиган асосий 
усулларидан бири экстраполяция усули ҳисобланади, бунда олдинги ғоялар 
келажакда сақланиши хакида ва уларнинг динамик қатор тахминланган ҳолда 
унинг мантикий асоси ҳисобланади. 
Динамик қаторларни таҳлили асосида қонунийлик, ўрнатилган 
ўзгаришлар ва регрессионли аппарат кўпроқ қўлланилган ҳолда белгилаб 
қўйилган ғояни таърифлашда ва уни узайтиришда тегишли аппроксимирли 
тенглик танлаб олинади.