B. N. O r I p o V u o 'K 372. 874(075) квк

3.1. RANG VA BO‘YOQLAR
R a n g — m o d d a l a r c h i q a r g a n v a q a y t a r g a n n u r l a n i s h
spektridir. Rangni birinchi bo 'lib, ingliz fizigi Isaak N y u to n ilmiy 
jih a td a n asoslab beradi. U uch yoqli shisha olib, u n d a n kichik 
teshikcha orqali tu sh ay o tg an nurni o 'tk az ib , tekislikka tushiradi. 
Tekislik sirtida qizil, sariq, zangori ranglar ko'rinadi. Bu ranglar 
orasida ya n a bir n e c h a (asosan uch rang) rang aralashm asidan 
hosil b o 'lay o tg a n q o 's h im c h a ranglar h a m ko'rinadi.
Xalqaro kelishuvga muvofiq, Nyuton tajribasidagi ana shu
asosiy uchta
— 
qizil, sariq, zangori ranglarni tabiatdagi asosiy
ranglar deb qabul qilinadi.
94

---

Boshqa b a rc h a ranglar shu u c h rang aralashuvidan ( q o 'sh i- 
lis h id a n ) hosil b o 'l a d i . H o z i r g a c h a 300 d a n o r tiq r a n g tusi 
aniqlangan.
R a n g la r ko'rin ishiga k o 'ra
issiq
va 
sovuq
ranglarga b o'linadi. 
Issiq rang lar tabiatga iliqlik beruvchi, y a ’ni quyosh taftini, alanga 
nafasini, qizigan buy u m h a ro ra tin i b eruvchi qizil, z a rg 'a ld o q , 
sariq, pushti, jigarrang, tillarang kabilardan iboratdir.
Sovuq ranglar — qor, m uz, suv, o s m o n rangini ifodalovchi 
y a ’ni z a n g o r r a n g n i q izil, sariq b ila n a r a l a s h t ir i s h d a n hosil 
qilin ad ig a n — k o 'k , yashil, b in afs h a , h a v orang, z an go ri kabi 
ranglardan tashkil topadi. A m m o rassom lar bu ranglarning ikkala 
turid a n h a m o 'z asarlarini y aratishda to 'la foydalanib, ularnin g 
h a r ik k a la s id a n t o m o s h a b i n g a y o q a d ig a n , o d a m l a r d a k u c h li 
taassurot qo ldiradigan asarlar yaratadilar.
Y o ru g 'lik n i yutish va qaytarish xossasiga k o 'ra ranglar