B. N. O r I p o V u o 'K 372. 874(075) квк

1 N.Abdullayev. 
San’at tarixi. 
Т., 
1986-у. 13 -bet.
26

---

uchraydi. O dam lar turmushiga mis, bronza, oltin, tem ir kabi 
metallarning kirib kelishi amaliy san ’atning rivojlanishiga katta 
yo‘1 ochilganligidan dalolat beradi. S a n ’at sohasidagi bilim va 
malakalar takomillashib. metallarga suyak va yog'ochlarni qo'shib 
ishlatishga o ‘tadilar.
0 ‘zbekiston hududida yashagan xalqlar misning o ‘zini yaxlit 
holda ishlatganlar (bu taxminan er.avv. 3 minginchi yillar oxiri 
va 2 minginchi yillar boshiga to ‘g'ri keladi), so'ngra misni qalayga 
q o'shib, b ro n za olganlar va ju d a k o ‘p qurol-aslaha, ro 'z g ‘or 
buyumlari, m eh n at qurollari yasaganlar va ularni bezaganlar. 
O 'r t a O siyoning X o razm , T u r k m a n is to n , F a r g 'o n a , C h u st, 
Z am onbobo ko‘li kabi yerlaridan topilgan juda ko'p ashyoviy 
buyumlar, bezaklar, mehnat va jang qurollari, ulardagi bezaklar- 
ning nozikligi bu yerlarda yashagan qadimgi xalqlarning amaliy 
san’ati nihoyatda rivojlanganligidan dalolat beradi. O 'rta Osiyo va 
Eron davlatlari hududida yashagan xalqlar dinini o'zida mujassam 
etgan ,,Avesto“ asarining yozilishi va uning bezatilishi bu yerlik 
xalqlarning tasviriy san ’ati, jum ladan, amaliy san’at taraqqiyoti 
ancha takomillashganini ko'rsatadi.
0 ‘rta Osiyo xalqlari san ’ati va madaniyati rivojlanishiga salbiy 
t a ’sir etgan uch salb yurishi: Aleksandr Makedonskiy, (er.avv. 
IV asr); arablar istilosi (er. VII—VIII asrlari); Chingizxon yurish- 
lari (XIII asr) qanchalik zarar yetkazmasin, O 'rta Osiyo, ju m la ­
dan, 
0
‘zbek san ’ati o ‘ziga xos yo'nalishda rivojlanib keldi.
XX asrga kelib, o'zbek amaliy san’ati fan yutuqlari asosida tasviriy 
san’atning boshqa sohalariga bog'langan holda taraqqiyot voliga kirdi.
0 ‘zbek milliy amaliy san’ati o'zining tur, janr, mazm un va 
xarakteriga ko'ra 
kulolchilik, naqqoshlik, o'ym akorlik, zardo'zlik,
gazlam aga gu l bosish
kabi sh ak llard a n a m o y o n b o ‘lib, ular 
amaliy san ’atning butun tarixiy taraqqiyoti davrida eng nozik va 
takomillashgan kompozitsiyalar galereyasini tashkil etadi.