O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

Raqibning javob reaksiyasi natijasida texnik harakatni amalga shirish uchun qulay 
vaziyatni vujudga keltirishda foydalaniluvchi usullar quyidagi ko’rinishdaajratiladi
:
1)
raqibining himoyalanish reaksiyasini amalgaoshirishga erishishga qaratilgan usullar: 
tahdid, hamla qilish, muvozanat holatidan chiqarish;
2)
raqib tomonidan faol reaksiya ko’rsatilishi natijasida sportchi uchun qulay vaziyat 
yaratilishi: ya’ni, chorlash;
3)
amalgaoshirilishi natijasida raqib sportchining ma’lum bir harakatlariga javob 
ko’rsatmasligi yoki kuchsiz himoya bilan yoki bo’shashish bilan javob ko’rsatuvchi harakatlar. 
Ularga takroriy hujum qilish, qaytadan chorlash, ikki karra aldash kabilar kiritiladi.
 
Tahdid – 
bu taktik tayyorgarlik usullaridan biri bo’lib, uning yordamida sportchi faol 
harakatlarni (usullar, qarshi usullar) ko’raolish vaziyatini yuzaga keltiradi va raqibni himoyaga 
o’tishga majbur qiladi, bu esa sportchi tomonidan o’ylab qo’yilgan usul, qarshi usulni 
amalgaoshirish imkonini beradi. 
Bu harakatni amalgaoshirish uchun aldamchi usullardan foydalanish, turli xil joyini 
o’zgartirish harakatlari amalgaoshiriladi.
Raqibning chalg’itilishi uchun tajribali sportchilar raqibga qandaydir harakatlar bilan ko’p 
marta tahdid solishni amalgaoshirishadi, raqibning ushbu usuldan himoyalanishiga majbur qilishadi 
va shundan keyingina o’ylab qo’yilgan harakatni amalgaoshirishga kirishishadi.
Hamla qilish
– bu ham taktik tayyorgarlik usuli bo’lib, uning amalgaoshirilishida raqib 
harakatlar erkinligidan mahrum bo’ladi va himoyaga o’tishga majbur bo’ladi, bu esa usul va 
uning elementlarini amalgaoshirish uchun qulay vaziyatni yuzaga keltiradi 

---

139 
Hamla qilish bilan raqibning harakatlarini cheklab qo’yuvchi, qulay vaziyatni tayyorlash 
uchun raqibning harakatlarini chegaralovchi, uning harakatlarida sarosimalikni yuzaga keltiruvchi 
hujum harakatlaridan foydalaniladi. O’z diqqat-e’tiborini himoyaga qaratish orqali, o’zining boshqa 
harakatlarini nazorat ostidan chiqarib yuborishi, o’z navbatida, raqibning ochilishigaolib keladi va 
hujum qiluvchi sportchi hujum harakatlarini muvaffaqiyatli tarzda amalga oshirish imkoniyatiga 
ega bo’ladi.
Bu usulning amalgaoshirilishi uchun yolg’ondakam egilishlar, manyovrlarni amalgaoshirish, 
barcha imkoni mavjud bo’lgan steplarni amalgaoshirishdan foydalaniladi.
Qulay shart-sharoitlarni tayyorlash taktik usullari orasida muvozanat holatidan chiqarib 
yuborish shunisi bilan samarali hisoblanadiki, ya’ni bu holat sportchiga raqibning muvozanatni 
saqlashga yo’naltirilgan yoki oldin gavdaning egallab turgan turish holatini egallashga qaratilgan 
himoya harakatlariga zo’r berishi harakatlaridan foydalanish imkonini beradi.