O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

Qo’sh aldashni amalgaoshirishga o’tishda qulay vaziyatni tayyorlash.
 
Qo’sh aldashni 
amalgaoshirishga o’tishda qulay vaziyatni tayyorlash uchun o’ylagan fikrni yashirish talab qilinadi: 
ya’ni, turish holati (
poza
) va nigoh yordamida boshqa harakatlarni amalgaoshirishga harakat 
qilayotgandek bo’lib ko’rinish amalgaoshiriladi. Aksincha vaziyatda esa, hujum qiluvchining 
harakatlaridan kutilgan javob reaksiyasi amalgaoshirilishini kutish qiyin hisoblanadi. Taktik 
tayyorgarlikning bu usuli, agar ushbu usul bilan birgalikda tahdid solish usuli ham qo’llanilsa, 
aldamachi harakat sifatida sportchi bajarishni o’ylab qo’ygan usulidan foydalansa, bu holatda 
nisbatan yuqori muvaffaqiyatli vaziyat yuzaga keltirilishi mumkin. 
Qaytadan chorlash
sportchining qandaydir jang lahzasini oldindan o’ylangan holatda faol 
ko’rinishdagi raqibga nisbatan harakat qilishni to’xtatishi va natijada esa raqib tomonidan ham 
ushbu ko’rinishdagi javob reaksiyasi amalga oshishiga erishishi (raqib bo’shashadi) qayd 
qilinishiga qaratiladi. Bu vaziyatdan foydalanib sportchi hujumga o’tadi.
 
Ushbu usul yordamida qandaydir aniq usullarni amalgaoshirish uchun qulay vaziyatni 
tayyorlash mumkin. 
Ushbu ko’rinishda, raqibdan yaqin masofada turish orqali o’z kuchlanish harakatlarini 
sezilarli darajada susaytirish bilan zarbani imitatsiyalashni bajarish mumkin. Bu ko’rinishdagi 

---

142 
bo’shashish holati raqib tomonidan hujum qilishga istak mavjud emasligi sifatida qabul qilinishi 
mumkin. Odatda, bu holat raqibning diqqat-etibori va zo’r berishlari susayishigaolib keladi. Aynan 
ushbu lahzada hujumga o’tish amalgaoshiriladi.
Ma’lum bir vaqt davomida sekinlashgan sur’atda harakat qilish orqali, nisbatan butunlay 
bo’shashgan holatda hujum qilish urinishlari holatida raqib sportchining asl maqsadini bilaolmasligi 
va imkoniyatlarini noto’g’ri baholashi kelib chiqadi. Ushbu ko’rinishda raqib qayta tashkillanadi va 
uning hushyorligi yo’qoladi, sportchi kutilmagandaoldindan o’ylangan usulni kutilmagan tarzda, 
maksimal kuch bilan amalgaoshirishga kirishadi. Jang vaziyatining bu ko’rinishdagi o’zgarishida 
ko’pincha raqib yashin tezligida hujumga o’tish xususiyatini namoyon qilaolmasligi qayd qilinadi.