O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

 
PARAGRIPP 
 
Paragripp organizmning o‗rtacha darajadagi intoksikatsiyasi, kataral 
belgilarni kuchli namoyon bo‗lishi, asosan shilliq pardasini yallig‗lanishi bilan 
ta‘riflanadi. Kasallikni chaqiruvchi virusni 1954 yilda R.Genox tomonidan 
paragripp bilan og‗rigan bemorlar burun - halqumi yuvindisidan ajratib olgan.
Etiologiyasi.
Paragripp infeksiyasini qo‘zg‗atadigan viruslarning 4 xili 
ma‘lum, ular asosan gripp virusiga o‗xshaydi. Ularning kattaligi 150-250 nm 
atrofida. Bu viruslarda spiralsimon RNK polisaxaridlar, lipidlar va yuza joylashgan 
gemagglyutinin bor. Turg‗un antigen strukturaga ega, respirator trakt hujayralarida 

---

154 
yashashga moslashgan bo‗lib, gemabsorbsiya va gemagglyutinatsiya xususiyati 
bor. 
Bu virus odam va maymunlar embrionining buyrak to‘qimasida, tovuq 
embrionining amniotik suyuqligida yaxshi ko‗payadi. Ular tashqi muhitda 
chidamli emas, 50 daraja issiqda 30-60 minutda halok bo‗ladi. 
Epidemiologiyasi.
Paragripp infeksiyasining manbai bemor odamdir. 
Infeksiya havo-tomchi yo‗li bilan yuqadi. Paragripp yil bo‗yi sporadik tarzda 
uchrab turadi va kuz-qish mavsumlarida ko‗payadi. U ayniqsa bog‗cha yoshidagi 
bolalarda ko‗p uchraydi. Ba‘zan bog‗chada bolalar orasida keng tarqaladi. 
Paragripp shuningdek chaqaloq bolalarda ham tez-tez uchrab turadi. Virusning 
antigen tuzilmalari kam o‗zgaradigan bo‗lgani uchun bu infeksiya epidemiya 
ko‗rinishida tarqalmaydi. Ba‘zan paragripp aholi zich yashaydigan kichikroq 
joylarda keng tarqalishi mumkin. 
Patogenezi – 
burun, respirator trakt, hiqildoqning shilliq qavatlari kirish 
darvozasi xisoblanadi. Viruslar nafas yo‗llari epiteliy hujayralarida ko‗payadi, 
bunda hujayralar jarohatlanadi, qisman qonga o‗tib isitma va boshqa intoksikatsion 
belgilar rivojlanishiga olib keladi. Hiqildoq shishishi bo‗lganligi sababli «soxta 
krup» kuzatilishi mumkin.
Klinikasi.
Paragripp - umumiy intoksikatsiyaning kam namoyon bo‗lishi, 
yuqori nafas yo‗llarini, ko‗proq hiqildoqning zararlanishi bilan xarakterlanadi. 
Inkubatsion davr 2-7 kun, o‗rtacha 3-4 kun. Ko‗pincha qisqa umumiy 
intoksikatsiyani yuqori darajada bo‗lmasligi bilan kechadi. Xarorat subfebril, 
umumiy xolsizlik, bosh og‗rishi kuzatiladi. Ko‗pincha tomoqda og‗riq va 
qichishish, burunning bitishi, quruq yo‗tal bezovta qiladi. Ko‗p kuzatiladigan 
belgilardan – tamoqda og‗riq va qichishish, burun bitishi, quruq yo‗tal, 
nazofaringit va laringit belgilari. Periferik limfa tugunlarni kattalashishi va biroz 
og‗riqlik bo‗lishi mumkin. Qonda - biroz leykopeniya. Asorati - zotiljam. 
Asosiy tayanch diagnostik belgilar: 
-
guruhlik kasallanish; 
-
mavsumiylik - qishning ohiri, bahorning boshi; 

---

155 
-
asta-sekinlik bilan boshlanishi; 
-
erta kataral sindrom; 
-
laringitning xarakterli belgilari; 
-
tana xaroratini oshishi (38ºC); 
-
intoksikatsiya 
belgilari 
kam 
rivojlangan; 
-
kasallikning sust kechishi. 
Tashxis. 
Immunoflyuressent usuli, serologik usul. 
Davosi.
Maxsus davolash usuli yo‗q. 
Davolash 
simptomatik 
vositalarini 
tayinlashdan iborat. Asoratlar rivojlanib borgan hollarda antibiotiklar qo‗llanadi. 
Odatda qisqa davolash kursi davomida ampitsillin va boshka sintetik antibiotiklar, 
shuningdek, yallig‗lanishga qarshi vositalar, desensibilizatsiyalovchi preparatlar, 
vitaminlar, ingalyatsiyalar tayinlanadi.