O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

 
VIRUSLI GEPATIT E 
Virusli gepatit E
virusi tasniflanmagan viruslar guruhiga mansub (dastlab uni 
kalitsiviruslarga mansub deb bilishgan). Gepatit E virusini 1982 yil M.S.Balayan 
bemor najasidan ajratib olgan. Virus genomi bir zanjirli RNKdan iborat. Virus 
o‗lchamlari 27-34 nm ni tashkil etadi. Tashki muhitga virusli gepatit A virusiga 
nisbatan chidamsizrok. Sovuqda, -20
0
S va undan past xaroratda ham saqlanadi, 
ammo eritilganda parchalanadi. Dezinfeksiyalovchi moddalarga sezgir. 
Epidemiologiyasi. 
Kasallik manbai bo‗lib GE o‗tkir shaklidagi bemor 
hisobalanadi. Yuqish yo‗li – fekal-oral. Yuqish yo‗llarida yetakchi omil suv,
Virusli gepatit E bilan zararlangan ichimlik suvi, ko‗pincha ochiq suv havzalari 
xisoblanadi. Ovqat va maishiy-muloqot yuqish yo‗li ham istisno qilinmaydi. 
Gepatit E ko‗pincha epidemiya ko‗rinishida, ba‘zida sporadik kasallanish ham 
kuzatiladi. Infeksiya ko‗pincha Osiyo (Turkmaniston, Afg‗oniston, Hindiston) 
mamlakatlarida qayd etiladi, u yerda, Afrika, Janubiy Amerika, sezilarli kam 
Shimoliy Amerikada va Yevropada yuqori endemik joylar mavjud. VGE moyillik 
yuqori, biroq kasallik ko‗pincha 15-29 yoshdagilarda ko‘proq uchraydi.
Patogenezi.
Gepatit E yetarli o‗rganilmagan. Ko‗pchilik tadqiqotchilar 
ehtimol qilishadiki, patogenezning markaziy halqasi bo‗lib virusning sitopatik 

---

109 
ta‘siri xisoblanadi. Jigar to‗qimalaridagi nekrobiotik o‗zgarishlarda immun 
mexanizmlar o‗zgarishlarining ishtiroki ham tahmin qilinadi.
Klinikasi
. Inkubatsion davr 15-40 kunni tashkil etadi. Kasallik manifest 
(sariqlik va sariqsiz), hamda belgisiz shakllarda kechishi mumkin. Sariqlik oldi 
(prodromal) davrining davomiyligi Gepatit E ning manifest kechishida 1-10 kunni 
tashkil etadi. U astenovegetativ va dispeptik belgilarning asta-sekin rivojlanishi, 
o‗ng qovurg‗a ostidagi va epigastriy sohasidagi simillovchi og‗riq, ba‘zan – qisqa 
muddatli isitma bilan boshlanadi. Sariqlik davri, boshqa etiologiyali gepatit bilan 
taqqoslanganda, yetarli darajada qisqa - 15 kungacha, hamda ko‗pincha 
sariqlikning birinchi haftasida o‗ng qovurg‗a ostidagi simillovchi og‗riqlarni va 
ba‘zi hollarda xolestaz belgilarining saqlanishi bilan ifodalanadi. Bu davrda 
biokimyoviy ko‗rsatkichlarning o‗zgarishi Gepatit A dan farq qilmaydi. 2-4 
haftadan keyin belgilarning kamayishi va tuzalish kuzatiladi. Surunkali kechish 
gepatit E uchun hos emas. Gepatit E da o‗lim ko‘rsatkichi 0,4% dan oshmaydi. 
Shifokorlar virusli gepatit E bilan kasallangan homiladorlarga katta e‘tiborni jalb 
etishlari kerak, chunki ularda kasallik og‗ir va hatto fulminant shakllarda, og‗ir 
asoratlar – o‗tkir jigar ensefalopatiyasi, gemorragik sindrom, gemoglobinuriya, 
keyinchalik 
buyrak 
yetishmovchiligining 
rivojlanishi, 
jigar-buyrak 
yetishmovchiligi va b. rivojlanishi bilan kechishi mumkin. Homila tashlash va 
tug‗ruqlar gepatit E bo‗lgan bemorlarda kuchli qon ketishlar va chaqaloq 
o‗limininng yuqori darajasi bilan kechadi. Ayniqsa, yuqori o‗lim (20-40%) 
homiladorlikning 3-choragida kuzatiladi. Shuningdek, gepatit E og‗ir, asoratli 
kechishi surunkali gepatit B va C bo‗lgan bemorlarda kuzatiladi.