O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

OIV-infeksiyasini oldini olishda OIV-infeksiyasi bemorlari qon va 
boshqa biologik suyuqliklari sachragan taqdirda, quyidagi tartibda xarakat 
qilish kerak: 

---

300 
- Jarohatlanmagan teriga sachrasa, zudlik bilan ushbu joyni yuvish, oqar suv 
bo‗lmagan xolda, zararsizlantiruvchi gel yoki qo‗l yuvishga mo‗ljallangan eritma 
bilan ishlov berish. 
Mumkin emas:
 
-Ta‘siri kuchli moddalarni qo‗llash;
 
-Kuchsiz zararsizlantiruvchi eritmalarni qo‗llash (masalan, xlorgeksidinni 2-
4% eritmasi). 
-Ushbu joyni ishqalash; 
-Biror narsa bilan bog‗lash; 
Ko‗zga sachrasa: 
-Zudlik bilan suv yoki fiziologik eritma bilan yuvish. Bu xarakat quyidagicha
bajariladi – o‗tirib olib, boshni orqaga egib hamkasbidan ko‗zga suv yoki 
fiziologik eritmani quyishni iltimos qilinadi. Vaqti-vaqti bilan ko‗zni ochib-yumib 
turiladi. Linzani olmasdan yuvish kerak. Yuvib bo‗lgandan keyin, linzani olib 
oddiy ishlov berib, yana joyiga qo‗yiladi. 
Mumkin emas: 
-Ko‗zni sovun yoki zararsizlantiruvchi eritma bilan yuvish; 
Og‗izga sachrasa: 
-Zudlik bilan tupirib tashlash. 
-Og‗izni suv yoki fiziologik eritma bilan yuvish (chayqash). Ushbu xarakatni bir 
necha marta takrorlash. 
- Og‗izni sovun yoki zararsizlantiruvchi eritma bilan yuvish. 
«YUQUMLI KASALLIKLAR» FANI BO‟YICHA STOMATOLOGIYA 
FAKULTETI 4-KURS TALABALARI UCHUN AMALIY KO„NIKMALAR 
Qonni ekmaga olish tartibi 
 
Ko‗pgina yuqumli kasalliklarni, ayniqsa isitmalayotgan bemorlarni tashxislashda 
qonni ekmaga olish muhim ahamiyatga ega. Amaliyot xodimlari salmonellyozlar 
(salmonellyozlarning tarqalgan shakli, ich terlama va A va B paratiflar)da qon 

---

301 
ekmasini 
gemokulturaga, 
kokklar 
chaqiradigan 
kasalliklar 
(sepsis, 
meningokokksemiya)da qonni sterillikka tekshirish deb ataladi. Qon ekmasi qaysi 
kasallikda olinishidan kat‘iy nazar, olish tartibi bir hil. Antiseptika qoidalariga 
amal qilgan holda, bilak venasidan vrach ko‗rsatmasiga ko‗ra, ma‘lum miqdorda 
qon olinadi. Qon olishdan oldin, xona kvarslanadi. Ozuqa muhit saqlangan idish 
qo‗l yordamida 36-37°C ga isitiladi va spirtovka yoqib qo‗yiladi, qon olingan shprits 
o‗ng qo‗lda tutilib, chap qo‗ldagi muhit saqlangan flakon og‗zi (paxtali tampon) 
o‗ng qo‗lning uchi va beshinchi barmoqlari yordamida ochilib, alanga ustidan 
qon olingan shprits flakon devori orqali muhitga quyiladi. So‗ngra flakon og‗iz 
devorlari va paxtali tampon termik zararsizlantirib, flakon yopilib, termostatga 
qo‗yiladi yoki bakteriologik laboratoriyaga yuboriladi. Idishni laboratoriyaga 
yuborishdan oldin, uning kog‗oziga ismi, familiyasi, yoshi, olingan vaqti, tashxisi 
yozilishi shart. 
Eslatma: O‗zbekiston Respublikasi SSV №292-buyrug‗iga asosan, 
ambulatoriya sharoitida 3 kundan ortiq isitma qilgan bemorlardan qon 
gemokulturaga olinishi shart. Kasalxonada esa tif-paratif kasalligiga gumon qilinganda, 
kasallik davomiyligi va tana xarorati oshishi davridan qat‘iy nazar, maxsus davo 
o‗tkazishdan oldin, 3 kun ketma-ket qon gemokulturaga olinishi kerak.