O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

Etiologiyasi
. Omsk gemorragik istimasi virusi immunologik jihatdan kana 
ensefaliti virusiga juda o‗xshab ketadi. 
Epidemiologiyasi
. Ondatralar, suv kalamushlari va boshqa kemiruvchilar, 
qushlar infeksiya manbalaridir. Kasallik odamga iksoda kanalari va boshqa turdagi 
kanalar 
chaqqanida, 
odam 
kasal 
hayvonlarni 
parvarish 
qilganda, 
laboratoriya sharoitlarida respirator yo‗l 
bilan yuqadi. 
Patogenezi
. Kasallik kapillyarlar 
endoteliysi, vegetativ nerv tizimi, buyrak 
usti bezlari va qon yaratuvchi organlarga 
virus ta‘sir etishi natijasida kelib chiqadi. 
Rasm 38. Parazitlarni eritrotsitlarga kirishi. 
Klinikasi
. Yashirin davri 2—4 kun davom etadi. Omsk gemorragik 
istimasining klinikasi Qrim-Kongo gemorragik istimasining klinikasiga o‗xshab 
ketadi. Lekin Omsk gemorragik istimasida gemorragik toshma doimo bo‗lmaydi, 
me‘da-ichak yo‗llari va boshqa a‘zolardadan qon ketishi kam uchraydi. Nerv tizimi 

---

228 
tomonidan bo‗ladigan o‗zgarishlar kuchli namoyon bo‗ladi. Bemorlarning ma‘lum 
guruhida atipik pnevmoniya yoki bronxit kuzatiladi. Isitma 4-5 kundan 12 
kungacha davom etishi mumkin. Periferik qonda leykopeniya, neytrofilyoz, 
trombotsitopeniya va aneozinofiliya kuzatiladi. 
Tashxis qo‗yish, davolash va profilaktikasi Qrim-Kongo gemorragik istimasi 
kabi olib boriladi. 
 
 
 
\ 
 
 
BEZGAK (MALARIA)
Odam organizmiga sodda jonivor turkumiga oid qo‗zg‗atuvchining tushishi 
natijasida yuzaga keladigan kasallik bo‗lib, u tana xaroratining siklik xuruj bilan 
ko‗tarilishi, jigar va taloqning zararlanishi, kamqonlikning rivojlanishi bilan 
ta‘riflanadi. Bu kasallik issiq iqlimli mamlakatlarda uchraydi. 
Etiologiyasi.
Qo‗zg‗atuvchisi plazmodiylar bo‗lib ularning uch kunlik, to‗rt 
kunlik va tropik turlari farqlanadi. Bezgak parazitlari ikki yo‗l: jinssiz, ya‘ni odam 
organizmida (shizogoniya) va chivin organizmida jinsiy yo‗l bilan ko‗payadi 
(sporogoniya).