O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi, andijon davlat tibbiot instituti

Profilaktikasi.
Kasallik uchraydigan tabiiy o‗choqlarda kanalarni yo‗qotish, 
buning uchun uy hayvonlari terisi bahor va yoz oylarida haftada bir marta xlorofos 
bilan tozalab turilishi, ko‗ringan kanalarni esa yig‗ib, yoqib yuborish o‗sha 
hududda yashovchi aholi o‗rtasida tushuntirish ishlari olib borish gemorragik 
isitma oldini olishda asosiy tadbir xisoblanadi. 
Kasallik gumon qalingani zahoti bemor kasalxonada alohidalanadi va uning 
axlati, qusig‗i va boshqa chiqindilari bir soat davomida 1% li xloramin yoki 3% 
lizol eritmasida saqlanadi, ichki kiyimi, idish-tovoqlari va boshqa buyumlari 30 
daqiqa davomida qaynatiladi. 
Bemordan ajralayotgan qon atrofdagilar uchun o‗ta xavfli ekanligini 
unutmaslik 
kerak. 
Binobarin, 
bemorni 
parvarishlovchi 
va 
davolovchi 
barcha 
tibbiyot 
xodimlari 
ehtiyot 
choralariga 
qat‘iy amal qilishlari: o‗ta xavfli
yuqumli 
kasalliklarga 
qarshi 
himoya kiyimi - rezina qo‗lqop, 
og‗iz-burunga doka niqob tutib va 
himoyalovchi ko‗zoynak taqib 
ishlashlari zarur. 
Rasm 35. Gemorragik istimada teridagi toshma (ma‘ruza materialidan). 
Gemorragik isitmani boshidan kechirgan xar bir bemor, lozim bo‗lib 
qolganida boshqalarni davolashga qon olish maqsadida, mahalliy DSENM da 
alohida ro‗yxatga olib qo‗yiladi. 
 

---

224 
QRIM-KONGO GEMORRAGIK ISITMASI 
Qrim-Kongo gemorragik istimasi tabiiy o‗choqli zoonoz virusli kasallik 
bo‗lib, organizmning intoksikatsiyasi, kuchli gemorragik sindrom va 2 to‗lqinli 
isitma bilan ta‘riflanadi. 1945-1947 yillari Qrimda bu kasallikni epidemik xolda 
tarqalganda M.P.Chumakov tomonidan o‗rganilgan. Keyinchalik 1967-1969 yy. 
Kongoda shunga o‗xshash kasallikdan virus ajratib olingan, shu sababli kasallikni 
Qrim-Kongo gemorragik istimasi bilan nomlanadi. 
Etiologiyasi
. Qrim-Kongo gemorragik isitmasining qo‗zg‗atuvchisi RNK-
genomli, arboviruslarga mansub, tajriba hayvonlariga bu virus patogen va yuqumli 
xisoblanadi. 45 C
0
da 2 soatda o‗ladi, sovuqda, muzlatilganda yaxshi saqlanadi. 
Dezinfeksiyalovchi moddalarga sezgir.