Lab ishlanma. An kim-12

 
Ishning maqsadi.
Mis, kumush va ularning birikmalariga xos tajribalarni 
amalga oshirish va unga doir ko‘nikmalarni shakllantirish. 
Kerakli asbob va jihozlar.
 
Kolba, hovoncha, probirka, gaz o‘tkazgich 
nay, o‘rnatilgan probka, spirt lampasi, oq qog`oz, nay, kumushdan yasalgan 
buyum, temir tigel, stakan, shisha plastinka.
Kerakli reaktivlar.
 
mis kolchedani, qum, suv, pista ko‘mir, mis (II)-
oksid, Mis kuporosi, ammiakning suvdagi eritmasi, nitrat kislota, lakmusli 
qog`oz, kumush nitrat, glyukoza.
Nazariy ma’lumot.
 
Mis gruppachasi elementlariga mis, kumush, oltin 
kiradi. Ularning zichligi, suyuqlanish va qaynash haroratlari yuqori. +1, +2, +3 
oksidlanish darajalarini namoyon etish mumkin. Kuchsiz qaytaruvchi xossalarga 
ega bo‘lganligi uchun tabiatda tug‘ma holda ham uchraydi. Misning tabiiy 
birikmalari qatoriga mis yaltirog‘i Cu
2
S, mis kolchedani CuFeS
2
, qizil mis rudasi 
Cu
2
O, malaxit CuCO
3
*Cu(OH)
2
kiradi. Kumush asosan boshqa metallar 
(qo‘rg‘oshin, rux, kadmiy) ning sulfidli minerallari tarkibida qo‘shimcha sifatida 
uchraydi. Kumushning mustaqil minerallari argentit Ag
2
S bilan AgCl dir. Kumush 
qo‘shaloq sulfidlar holida ham uchraydi. Mis, kumush, oltin qatorida metallarning 
kimyoviy faolligi kamayib boradi. Bular metallarning kuchlanishlar qatorida 
vodoroddan keyin turadi. Odatdagi haroratda quruq havoda mis, kumush oltin 
o‘zgarmaydi. Mis 375°C gacha qizdirilsa, oksidlanib CuO ga aylanadi. Nam 
havoda mis sirti ko‘karadi, chunki (CuOH)
2
CO
3
hosil bo‘ladi. Kumush va oltinga 
hatto yuqori haroratda ham kislorod ta’sir etmaydi. Odatdagi haroratda mis, 
kumush, oltinga galogenlar ta’sir etmaydi. Lekin nam havoda mis ftor, brom, xlor 
ta’siridaCuF
2
, CuBr
2
va CuCl
2
ga aylanadi. Yaxlit mis parchasi xlor atmosferasida 
qizdirilsa yonadi. Mis oltingugurt bug‘ida yonib Cu
2
S hosil qiladi. Mis va kumush 
konsentrlangan sulfat kislotada, o‘rta darajada suyultirilgan, shuningdek 
konsentrlangan nitrat kislotada eriydi. Berilgan ma’lumotlardan foydalanib 
quyidagi tajribalar bajariladi.