Билим соҳаси – Социал таъминот ва соғлиқни сақлаш 500000

3.2, Ҳамшира соғлиғига таъсир қилувчи омиллар 
3.2.1. Токсик моддалар ва зарарли микробиологик омиллар. 
 
Соғлиқни сақлаш ходимларии иш жараёнида фармацевтик моддалар, 
кимёвий моддалар ва газлар таркибидаги кенг қамровли токсик моддалар 
таъсирига учрайди. Шунинг учун иш берувчилар уларни иш вақтида ва бепул 
токсик моддалар билан ишлашга ўқитишини таъминлашлари зарур. Ҳар куни 
ҳамширалар махалий ва тизимли токсик реакцияларни келтириб чиқарувчи 
кенг қамровли кимёвий модаларни: дезинфектлар, эритмалар, тозаловчи 
моддаларни ишлатадилар. 
Кимёвий модалар организмга чанг ёки тутун кўринишида, тери орқали 
сўрилиши, кўз ва оғиз орқали тушиши мумкин. Уларнинг таъсири тери 

---

39 
таъсирчанлиги, бош айланиши, бош оғриши ва хансираш кўринишида 
бўлиши мумкин. Кам миқдорда ва доимий таъсир қилиши натижасида бола 
ташлаш, фарзандсизлик ва туғма нуқсонлар келиб чиқиши мумкин. 
Кўпинча касбий дерматит – терини турли оғирлик даражасида 
зарарланиши ва яллиғланиши кўринишида намоён бўлади. Ҳамширалар 
қўлини тез-тез ювиши тери таъсирчанлигини оширувчи фармацевтик 
моддалар, дезинфектлар, тозаловчилар ва ҳаттоки қўлқоплар натижасида 
хавфга учрайди. Дерматитни 3 гуруҳ моддалар чақириши мумкин: 
Терини бирламчи таъсирловчилар
– факат модда (хлор ёки фенол 
сақловчи моддалар, дезинфикантлар) терига бевосита таъсир қилиши 
натижасида яллиғланиш чақиради.
Сенсебилизация.
Баъзи 
фармацевтик 
моддалар 
(айникса 
антибиотиклар) ва антибактериал совун чақириши мумкин 
Фотосенсебилизаторлар
– 
бу 
моддалар 
таъсирловчи 
ёки 
таъсирланишни кучайтирувчи бўлиши мумкин. 
Токсик кимёвий препаратлар таъсирида юзага келувчи симптомлар: 

касибий дерматит; 

бош оғриғи; 

тезда ғазабланиш; 

кўнгил айниши ва қусиш; 

бурун бўшлиғи ва томоқни таъсирланиши; 

тез чарчаш; 

уйқусизлик; 

пульмонолик касалликлар; 

астматик ва экзематоз ҳолатларни оғирлашиши; 

астматик ва экзематоз ҳолатларни бузилиши; 

репродуктив фаолиятнинг бузилиши; 

юрак, ўпка, жигар касалликлари; 

буйрак зарарланиши; 

---

40 

саратон.