O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti V. Yu. Ahrorov

ichki dialog
alohida o‘rin tutadi. 
O‘z-
o‘zi bilan dialog – 
oddiy til bilan aytganda, o‘zi bilan o‘zi gaplashishdir. Aslida bu 
qobiliyat bizning boshqalar bilan amalga oshiradigan tashqi dialoglarimiz asosida 
rivojlanadi, lekin aynan ichki dialog muhim regulyativ rol o‘ynaydi. Yevgeniy 
Aleksandrovich Klimov bunday dialogning bosqichlarini ko‘rsatib o‘tadi. 3-jadvalda 
shaxs ichki dialogining bosqichlari va har bir bosqichga xos bo‘lgan belgilar 
keltirilgan. 
3-jadval 
Ichki dialogning 
shakllanganlik 
darajasi 
Bosqichlari 
Ichki dialogning darajaviy belgilari 
(autokommunikasiya) 
Oliy daraja 
6-bosqich 
Shaxsiy 
mazmundagi 
dialog 
(o‘zidagi 
shaxsiy sifatlarni muhokama qilish, shaxsiy 
mulohaza) 
5-bosqich 
Hodisa va narsalarga bog‘liq bo‘lgan sifatlar 
xususidagi ichki dialog 
O‘rta daraja 
4-bosqich 
Shaxsiy sifatlar muhokamasiga qaratilgan 
savollar, o‘ziga talablar 
3-bosqich 
Boshqalarning baholari ta’siridagi ichki 
mulohazalar, shaxsiy ahamiyat kasb etgan 
o‘zgalar fikrlari asosida ichki dialog 
Quyi daraja 
2-bosqich 
Shaxsiy sifatlarga aloqador bo‘lmagan 
o‘zgalar fikrlari asosidagi dialog (hodisa va 
narsalarga aloqador fikrlar) 
1-bosqich 
Kimdir nima haqidadir gapirishi mumkin 
bo‘lgan holatlar yuzasidan tasavvurlar, lekin 
aniq 
fikr 
yoki 
munosabat 
yo‘q. 
Autokommunikasiyaga hojat yo‘q. 
72

---

Demak, shaxsning qanday sifatlarga ega ekanligi, undagi baholarning 
ob’yektivligiga bog‘liq tarzda o‘z-o‘zi bilan muloqotga kirishib, jadvaldagiga 
muvofiq shaxs o‘zini nazorat qila oladi. Shuning uchun ham hayotda shunday kishilar 
uchraydiki, katta majlisda ishi tanqidga uchrasa ham, o‘ziga holis baho berib, kerakli 
to‘g‘ri xulosalar chiqara oladi, shunday odamlar ham borki, arzimagan xatolik uchun 
o‘z «ich-etini yeb tashlaydi». Bu o‘sha ichki dialogning har kimda har xil ekanligidan 
darak beruvchi faktlardir.