1.3. Turizm sohasida kadrlar va ularga qo‘yiladigan talablar
Bugungi kunda turizm sohasida kadrlarga ularning bajaradigan vazifalaridan
kelib chiqib talablar qo‘yiladi. Kadrlarga bo‘lgan talab bevosita kadrlar tizimiga
bog‘liq bo‘ladi. Chunki, kadrlar tizimi ijtimoiy-iqtisodiy tizimning markaziy va
ancha murakkab tashkil etilgan kichik tizimidir. U mazkur tizim o‘z ichiga kadrlar
bilan bog‘liq mehnat potensiali, uning turli tarkibiy qismlari bo‘lgan kadrlar,
ularning maqsadlari, faoliyat ko‘rsatish va rivojlanish normalari hamda
mexanizmlarini qamrab oladi.
Avvalo, kadrlar tizimi turli sohalardagi kadrlarga tegishli bo‘lib, har bir
sohadagi kadrlar bilan bog‘liq jarayonlarni qamrab oladi. Ular ko‘p talablarga
javob berishi kerak. Jumladan, turizm kadrlari turizmni yaxshi biladigan va ko‘p
yil ishlagan mutaxassislarga aytiladi. Bu menejerlar, marketologlar, biznesmenlar,
mutaxassislar hamda turli sohalarda ishlaydigan ishchi xodimlarga bo‘linadi.
Shu boisdan ham, kollejlarda talabalar amaliyoti tashkil qilinib, u o‘quv va
ishlab chiqarish amaliyoti turlariga bo‘linadi. Ushbu amaliyot turlarining
kollejlarda tahsil olayotgan o‘quvchilar uchun ta’limiy va tarbiyaviy ahamiyati
katta rol o‘ynaydi. Jumladan, har bir amaliyot o‘quv dasturida keltirilgan mavzular
asosida talabalarga dars mashg‘ulotlari olib boriladi. O‘quv amaliyoti dasturida har
bir fanga tegishli bo‘lgan barcha mavzular bo‘yicha o‘quvchilarga Davlat ta’lim
standartlari asosida etkazilishi shart bo‘lgan minimum bilimlar va ko‘nikmalar
to‘la qamrab olingan bo‘ladi.
Darhaqiqat, turizm sohasida malakali kadrlar tayyorlash masalasi ta’lim
sohasidagi amalga oshiriladigan islohotlar namunasi sifatida namoyon bo‘lib,
kelajakda turizm sohasida ishlaydigan talabalarni har tomonlama aqlan, ma’nan,
jismonan etuk qilib tarbiyalashni, davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash va
27
rag‘batlantirishni, boshqa kadrlardan bilimi va iqtidori bilan farq qilish kabi
mezonlar bilan to‘la namoyon bo‘ladi.
12
Turizm sohasini rivojlantirish avvalo, turizm sohasidagi hamkorlikning
samarali yo‘lga qo‘yilishi va kadrlar tayyorlashning sifatiga chambarchas bog‘liq.
Turizm sohasidagi kadrlarning asosida kishi, ya’ni “inson omili” yotadi hamda
uning rivoji ta’lim sohasining taraqqiyoti bilan bog‘liq.
Iqtisodiy hayot subyekti sifatidagi inson to‘g‘risidagi tasavvurlarning uzoq
vaqt mobaynida rivojlanishi natijasida bir qator tushunchalar: “ish kuchi”, “mehnat
resurslari”, “mehnat potensiali”, “inson omili”, “inson kapitali” tushunchalari
vujudga keldi.
Boshqaruv amaliyotida “xodimlar”, “kadrlar”, “mehnat resurslari” kabi
boshqaruv obyektlarini ko‘rsatish mumkin. Ushbu tushunchalarni turli jihatdan
aniqlashtirish mumkin. Ma’muriy boshqaruv xodimlari deganda kasb faoliyati
bo‘yicha boshqarish maqsad va vazifalarini amalga oshirish bilan bog‘liq bo‘lgan
xodimlar va rahbarlar tushuniladi.
13
Ma’muriy boshqaruv xodimlari tushunchasi quyidagi ikkita masala ya’ni,
xodimlar siyosati va xodimlar bilan ishlashga bog‘liqdir. Xodimlar siyosati
deganda bu uzoq davrga mo‘ljallangan tegishli malaka, tajriba, kasb va shaxsiy
sifatlarga ega bo‘lgan yuqori malakali boshqaruv xodimlari taraqqiyoti bilan
bog‘liq masala tushuniladi. Xodimlar siyosatining maqsadi xodimlarni tayyorlash,
malakasini oshirish va qayta tayyorlashdan iborat.
Mamlakatimiz va xorij olimlarining fikrlarini tahlil qilgan holda xodimlar va
kadrlar o‘rtasida mavjud bo‘lgan quyidagi xulosalarni keltirish mumkin.
“Xodimlar” - so‘zi yig‘ma ma’noga ega, malakaviy xususiyatlar bo‘yicha
birlashgan, korxona, muassasalarning shaxsiy tarkibini anglatadi hamda bir qancha
xodimni o‘z ichiga birlashtiradi.
12
Aminova M., Xudayb
е
rganov D. Turizm sohasida raqobatbardosh kadrlar tayyorlash masalalari. // “Turizm
infratuzilmasini rivojlantirishning m
е
todologik, uslubiy asoslarini takomillashtirish” mavzusidagi xalqaro ilmiy-
amaliy anjuman mat
е
riallari. - Samarqand, 23-24 apr
е
l. 2014 yil. - 498 b.
13
http://uz.denemetr.com/docs/768/index-75949-1.html?page=11
28
“Kadrlar” - korxonalar, muassasalar yoki malakali guruhlarning asosiy
tayyorlangan ishchilar tarkibini tashkil qiladi. Demak, har ikki tushunchani ham
ekvivalent deb qabul qilish mumkin bo‘ladi.
Demak, yuqoridagilardan kelib chiqib, bizning fikrimizcha, “inson resurslari”
yoki “mehnat resurslari” ma’nosini yuqoridagi tushunchalardan ko‘ra kengroq
ma’noda yoritish mumkin bo‘ladi. Chunki, ularning o‘rtasida katta farqlar,
qarashlar, mazmun va mohiyat hamda shart-sharoitlar mavjud bo‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |