O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi a. G. G‘aniyev, A. K. Avliyoqulov

Fîtîemulsiya usuli.
1927- yildà rus fizigi L.Ìisîvskiy zàryad-
làngàn zàrràlàr izini qàyd qilishning îddiy usulini tàklif qildi.
Zàryadlàngàn zàrràlàr fîtîemulsiya îrqàli o‘tgàndà, undà tàsvir
hîsil qiluvchi iînizàtsiyani vujudgà kåltiràdi. Suràt îchilgàndàn
kåyin zàryadlàngàn zàrràlàrning izlàri ko‘rinib qîlàdi. Emulsiya
judà qàlin bo‘lgànligi uchun hàm zàrràning undà qîldirgàn izi
1
2
65- rasm.
66- rasm.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

153
judà hàm qisqà bo‘làdi. Shuning uchun, fîtîemulsiya usuli judà
kàttà enårgiyali tåzlàtkichlàrdàn chiqàyotgàn zàrràlàr và kîsmik
nurlàr vujudgà kåltiràdigàn råàksiyalàrni o‘rgànish màqsàdidà
ishlàtilàdi.
Sinîv sàvîllàri
1. Ràdiîàktiv mîddàlàrning nurlànishini o‘rgànishdàn màqsàd nimà?
2. Zàrràlàrni qàyd qilishning àsîsiy usullàri ulàrning qàndày tà’sirlàrigà
àsîslàngàn? 3. Bu àsbîblàr nåchtà turgà bo‘linàdi? 4. Bu àsbîblàrni sànàb
o‘ting. 5. Sintillatsiîn hisîblàgichning ish prinsipi nimadan iborat?
6.
a
-zàrrà birinchi bo‘lib qàndày àsbîbdà qàyd qilingàn? 7. Gàz ràzryadli
hisoblagichning ish prinsipi qanday? 8. Gåygår–Ìyullår hisoblagichining
ish prinsipi và unumdîrligi qanday? 9. Vilsîn kàmåràsi qàchîn kàshf
qilingàn? 10. Vilsîn kàmåràsining ish prinsipi qanday? 11. Vilsîn kà-
måràsidà zàrràning izi qàndày hîsil bo‘làdi? 12. Vilsîn kàmåràsidà 
a
, 
b
,
g
- zàrràlàrning izlàri qanday bo‘ladi? 66- ràsmdàgi mànzàràni tàhlil qiling.
13. D.Skîbålsån Vilsîn kàmåràsining imkîniyatlàrini qàndày qilib kuchày-
tirgàn? 14. Fîtîemulsiya usuli nimadan iborat? 15. Fîtîemulsiya usulidàn
qàyårdà fîydàlànilàdi?
Ìàsàlà yechish nàmunàlàri
1 - m à s à l à
. Vîdîrîd àtîmidàgi elåktrînning uchinchi
stàtsiînàr îrbitàdàn ikkinchisigà o‘tishidà chiqàrilàdigàn fîtînning
enårgiyasi àniqlànsin.