O‘zbеkistоn rеspublikаsi

Gidrotransportni avfzalliklari
: quvurlarning ќar qanday trassa bo’yicha joylash 
imkoniyatining mavjudligi; quvurlarning kichik o’lchamliligi; uskunalarning nisbatan soddaligi; 
bita ishchi nasosning nisbatan uzoq masofaga xizmat qilishi; yuk tashish uzluksizligi va jarayonni 

---

59 
avtomatlashtirish imkoniyatining mavjudligi; kam meќnat sarfi va nisbatan kichik xarajatlar, 
ayniqsa o’zi oqar transportda. 
Kuvurli gidrotransportning kamchiliklari: nasos va quvurlarning tez yedirilishi; quvurlarning 
tiqilib qolish eќtimolligi (qattiq fraktsiyalarning miqdori oshib ketsa); qish sharoitlarida ishlatish 
qiyinligi. 
12.2-rasm. Oldindan yumshatilgan zaboyda gidromexanizatsiya kompleksi sxemasi 
Gidrotransport uskunalari 
Gidrotransport asosiy uskunalariga gidroaralashma va suv uchun nasoslar, pitatellar va 
gidroo’tkazgichlar kiradi.
Gidroaralashma uchun bir pog’onali markazdan qochma nasoslar ishlatiladi. Bu nasoslar 
zumpfdan aralashmani so’rib olib xaydash quvuriga bosim bilan uzatiladi. Suv uchun esa bir yoki 
lozim bo’lsa ko’p bosqichli markazdan qochma, ќamda porshenli va plunjerli nasoslar qabul 
qilinadi. 
Ba’zi konstruktiv jixatlariga ko’ra markazdan qochma nasoslar gruntga mo’ljallangan 
(zemlososlar) va ko’mirga mo’ljallangan (uglesoslar) turlariga ajratiladi. 
Gruntga mo’ljallangan nasoslar qattiq yoki yarim qattiq tog’ jinslaridan tashkil topgan 
aralashmalarni ќaydashga xizmat qiladi. SHuning uchun nasos ishchi qismlari yedirilshga chidamli 
materiallar bilan armirovka qilinadi. 
Kon ochish ishlarida gruntga mo’ljallangan nasoslar unumdorligi 12 ming m
3
/soat, zo’riqmasi 
0,75 MPa gacha, vakuummetrik suv so’rish balandligi 6-8 m ni tashkil etadi, o’rtacha 
unumdorlikdagi f.i.k. 0,65 – 0,68 ni tashkil etadi. Katta quvvatli gruntli nasoslar dvigateli quvvati 
2400 kVt gachani tashkil etadi.
12.3-rasm. 2GR-8T rusumli gruntga mo’ljallangan nasos. 

---

60 
Ko’mirga mo’ljallangan nasoslar – markazdan qochma nasoslar qumsimon tog’ jinslari va 
ko’mirli aralashmaga mo’ljallangan bo’lib, yedirilishga unchalir chidamli emas, shuning uchun 
ularning qismlari maxsus qoplamaga ega bo’lmaydi. 
12.4-rasm. «Quruq» tog’ jinslarini yuklash uchun mo’ljallangan gidroelevator 
1. Gidroelevator korpusi, 2- yuklash voronkasi, 3- nasadka, 4- gidroelevator gorlovinasi, 5-
vodovod, 6-diffuzor, 7-pulьpovod 
Suzuvchi yer so’ruvchi snaryad. 1-svay apparat,i 2-strela, 3-ponton, 4-so’rib olish uskunasi, 
5-maydalagich, 6-5-barabanli lebedka, 7-quyuvci nasos yuritkichi bilan, 8-yer so’rg’ich dvigateli, 9- 
yer so’rg’ich, 10-ishga tushirish reostati, 11-yashik YaJ, 12-lebedka dvigateli, 13- maydalagich 
dvigateli