O‘zbеkistоn rеspublikаsi

Yuk ko’taruvchi ishchi cho’michli organli yuklovchi-transport mashinalari unumdorligi 
hisoblash 
Yuk ko’taruvchi ishchi cho’michli organli yuklovchi-transport mashinalari to’lgan cho’mich 
va bo’sh cho’mich holatlarida ko’ndalang yon tomon tekisliklari bo’yicha barqarorlikka tekshiriladi. 
Bo’ylama statik barqarorlik bo’yicha hisoblardan yuklash mashinalari o’ziningn og’irligi ostida 
ag’darilmasdan ishlaydigan o’tiladigan kon lahimlari ko’tarilishi va qiyaligi burchaklari aniqlanadi. 
Yon tomon bo’yicha barqarorlik ststik hisoblariga asosan mashina yon tomon burilib ag’darilmasdan 
ishlashi maydonchasi qiyaliklari aniqlanadi. 
Qulochkashlovchi kaftli uzluksiz ishlaydigan yuklash mashinalari uchun bitta hisoblash 
sxemasi ko’riladi. Bunda mashina ishchi kaftlari tog’ jinsiga botirilgandagi kuchlar uni lahim 
yerida vertikal o’q atrofida burib yubormasligi sharti ko’riladi. Bu holatda kaftlar maksimum 
botirilganda ularga ta’sir etuvchi kuchlar maksimum momentlari bilan aniqlanadi. Bu kuchlar 
ishlaydigan kaftlar harakati traektoriyasiga urinma yo’nalishida bo’ladi. 
Yuk ko’taruvchi-tashuvchi cho’michli yuklovchi-transport mashinalari uchun yig’ishtirish-
yuklash tsikli davomiyligi quyidagi empirik formula bilan aniqlanadi, s, 

---

57 
bu yerda
s kon massasi to’dasidagi tog’ jinsi bo’laklarining o’rtacha diametri, m; 
R 
– 
mashina yuk ko’taruvchanligi, kN.
CHo’michdan yukni ag’darib bo’shatish vaqti, s 
Mashina texnik ish unumdorligi real yuklash ishlarini olib borish sharoitlarida maydalangan 
tog’ jinslarini yuklash bilan bog’liq texnologik operatsiyalar uchun sarflanadigan vaqtlar e’tiborga 
olib aniqlanadi. Yuklash mashinasi texnik unumdorligi 
bu yerda gde
k
3
– cho’michning to’lishini belgilovchi koeffitsientbo’lib, u maydalangan 
tog’ jinsi kattaligi, uning zichligi, cho’mich formasi va tog’ jinsi to’dasi balandligiga bog’liq 
bo’ladi; 
k
-tog’ jinslarining cho’michda qo’shimcha maydalanishi koeffitsienti;