Dilnavoz Yusupova

»
so‗zi radif, bir so‗zi hojib bo‗lib, qolgan so‗zlar qofiyadir.
She‘riyatda qofiyaning bir necha turlari mavjud: 
to‘liq 
(
to‘q
)
va to‘liqsiz 
(
och
)
 
qofiya, unlilar yoki undoshlar ohangdoshligiga asoslangan qofiyalar. 
To‘liq (to‘q) qofiyada
qofiyadosh so‗zlarning tovush tarkibi to‗la mos keladi: 
«
bahorim – dildorim
»
, 
«
so‘ralar – mo‘ralar
»
, 
«
yuragimgacha – suyagimgacha
» va 
boshqalar.
To‘liqsiz (och) qofiyalarda
so‗zlarning tovush tarkibi qisman mos keladi: «
dahriy – 
qahridan
»
, 
«
tutun – Alovuddin
» singari.
Qofiyalarning tartibi degan tushuncha ham bor. U she‘r bandidagi misralarning 
o‗zaro qofiyalanish tartibini anglatadi.
Savol va topshiriqlar: 
1.
 
Qofiya nima? 
2.
 
Raviy harfi haqida ma’lumot bering.
3.
 
Mutlaq va muqayyad qofiyalar qanday vujudga keladi? 
4.
 
Radif va hojibning o‘xshash va farqli jihatlari haqida fikr yuriting.

---

60 
5. SHE’RIY SAN’ATLAR 
 
She‘riy san‘atlar badiiy asardan o‗rin olgan g‗oyalarning hayotiyroq, ta‘sirchanroq 
ifodalanishiga, lirik va epik timsollarning yorqinroq gavdalantirilishiga, misralar, baytlar 
va bandlarning musiqiyligini oshirishga xizmat qiladi. She‘riy san‘atlar haqidagi fan 
mumtoz adabiyotimizda 
ilmi bade’
(
badiiylik ilmi
) deb yuritilgan. Shuningdek, bu ilm