Dilnavoz Yusupova

«
kampir o‘ldi
»
, 
«
it irillar
», «
chach siypatar
»
, 
«
qo‘l ushlatar
»
kabi marosimlari ham o‗tkaziladi. Alpomish Qo‗ng‗irot elini o‗z yurtiga olib ketmoqchi 
bo‗ladi. Boysari o‗z yurtiga qaytishdan bosh tortadi. Uning o‗zi Toychaxon yurtida qoladi, 
qolganlar o‗z ona vatanlariga qaytadilar. Shu voqea bilan birinchi qism tugab, ikkinchisi 
boshlanadi.
Oradan ma‘lum muddat o‗tgach Barchin otasini sog‗inadi va Alpomishni Boysarini 
olib kelishga ko‗ndiradi. Alpomish Qaldirg‗ochning eri Bektemir va qirq yigit bilan 
Qalmoq yurtiga otlanadi. Bu yerda uni Surxayilning tuzog‗i kutayotgan edi. Makr bilan 
Surxayil hamma yigitlarni o‗ldiradi. Ammo Alpomishga qilich o‗tmaydi, u o‗tda 
yonmaydi. Shuning uchun katta zindon qazishib uni zindonga tashlashadi. Alpomish yetti 
yil zindonda yotadi.
Boychiborning yordamida yetti yildan so‗ng Alpomish zindondan ozod bo‗lib, 
Toychaxonni yengadi. Uning o‗rniga boysunlik bir Qayqubod ismli yigitni Qalmoq 
taxtiga o‗tkazadi. Unga Toychaxonning qizi Tavka oyimni olib beradi. Boysari bu safar 
ham Qo‗ng‗irotga qaytishdan bosh tortadi. Alpomish o‗z yurtiga qaytib ketadi. Bu yerda 
Ultontoz ismli bir kimsa Barchinga zo‗rlik bilan uylanayotgan edi. Alpomish Qultoy 
kiyimida to‗yga kelib, o‗zini tentaklikka solib, ro‗y berayotgan voqealarni zimdan 
o‗rganadi. To‗qayda yana ramziy musobaqa bo‗ladi. Shu musobaqada Barchin 

---

39 
Alpomishning qalmoqlar elidan qaytganini biladi. To‗y buziladi, Ultontoz o‗z maqsadiga 
yetolmay jazosini oladi.
Savol va topshiriqlar: 
 
1.
 
Folklor atamasi haqida ma’lumot bering.
2.
 
O‘zbek folkloridagi tur va janrlarga ta’rif bering.
3.
 
Maqollarning o‘ziga xos jihatlari nimalardan iborat? 
4.
 
Maqollarning tuzilishi haqida so‘zlab bering.
5.
 
Xalq og‘zaki ijodining qaysi janrini topishmoq deb ataymiz? 
6.
 
Topishmoqlarni yana qanday nomlar bilan atashadi? 
7.
 
Bir predmetli va bir necha predmetli topishmoqlarga misol keltiring.
8.
 
Nasriy va she’riy topishmoqlarga misol keltiring.
9.
 
Xalq qo‘shiqlari qanday xususiyatlarga ega? 
10. Qo‘shiqlar qanday turlarga bo‘linadi? 
11. Qaysi qo‘shiqlarni o‘yin qo‘shiqlari deya olamiz? 
12. Mavsum qo‘shiqlari sirasiga qaysi qo‘shiqlar kiradi? 
13. Doston haqida ma’lumot bering.
14. Xalq dostonlarining qanday turlari bor?