O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta ′ lim vazirligi

Margimush 
 
Margimush qadim zamonlardan beri xalq orasida dori va zahar 
sifatida ma'lum. U fosfor almashinuvida bevosita ishtirok etadi. Agar u 
yetishmasa vujuddan ftorning chiqib ketishi tezlashar ekan.
Margimush kam miqdorda ishlatilsa ishtaha ochadi. Shu bois 
undan kamqonlilikning oldini olishda foydalanish mumkin. Agar iste'mol 
taomlarida margimush miqdori tegishli me'yoridan oshib ketsa u zahar 
sifatida ta'sir qilib, tomoq va ko‘z saratonini keltirib chiqaradi, oqqon 
kasalligiga olib kelishi mumkin. 
Margimush barcha o‘simlik va hayvon mahsulotlarida uchraydi, 
shuning uchun uni kundalik iste'mol qilinadigan taomlar bilan yetarli 
miqdorda olib turamiz, bir kecha-kunduzlik ovqat bilan odam tanasiga 
o‘rtacha 11,5-24,6 mkg margimush kirib turadi va shu miqdor inson 
uchun yetarli hisoblanadi. 

---

274 
Margimush eng ko‘p uchraydigan mahsulotlar bu dengizlardan 
ovqatlanadigan yumshoq tanlilardir. 
Xrom 
 
Bu unsurning tanada yetarli bo‘lishi uglevodlar almashinuvini 
yaxshilaydi. Keksalar vujudida uning tegishli miqdori bo‘lishiga alohida 
e'tibor berish kerak, chunki yosh o‘tishi bilan uglevodlar 
o‘zlashtirilishi yomonlashib boradi. Xrom birikmalari hujayra 
pardasidan glyukoza o‘tishini osonlashtiradi. Agar tanada xrom 
yetishmasa qonda shakar hamda xolesterin miqdori ko‘payib ketar 
ekan. Sanoati rivojlangan katta shaharlardagi zavod va fabrikalar 
chiqindisi havoda xrom miqdorini ko‘paytirib yuboradi, natijada 
kishilar xromli havo bilan nafas olib bir qator kasalliklar orttiradi. 
Ulardan eng ko‘p uchraydigani o‘pka saratonidir. Xrom mis kukuni 
chiqaradigan 
zavodlar 
chiqindisida 
ancha 
ko‘p 
bo‘ladi. 
Hisobkitoblarga qaraganda, qayd qilingan shaharlarda yashaydigan 
odamlar orasida o‘pka saratoni xromi me'yoridan oshmaydigan havo 
bilan nafas oladiganlarga qaraganda 2030 marta ko‘proq uchrar ekan. 
Xromli havo bilan nafas olish yana dam qisma kasalligiga ham 
chalintiradi. Xromi eng ko‘p mahsulotlar bu pivo achitqisi va jigardir. 
Unga bo‘lgan kecha-kunduzlik talab 0,8 mg atrofida. 
Homilador va sut emizadigan ayollarda xromga nisbatan talab 
birmuncha yuqori bo‘ladi, shuning uchun ham ular teztez jigar iste'mol 
qilishi yoki 23 qoshiq pivo achitqisidan tanovul qilib turishlari kerak.