Термиз давлат Университети Педагогика факулътети Психология таълим йўналиши битирувчиси Нормуродов Ғайратнинг “Тадбиркорлик фаолияти хусуси

 

---

77 
XULOSA VA TAVSIYALAR 
Tevarak-atrofni o‘rganish narsa va hodisalarni idrok etish, o‘zini 
qiziqtirgan masalalar to‘g‘risida fikr yuritish, o‘ylash, nutq o‘stirishni 
rivojlantirishga yordam beradi.
Bolalarni tevarak-atrof bilan tanishtirish ularga ahloqiy tarbiya berish 
vositalaridan biri bo'lib, bolalarning og'zaki nutqini o'stirish imkonini beradi, 
bunda ularning so‘z boyligi o'sib, to'g'ri talaffuz etish malakasi ortib boradi, 
ularda fikrni grammatik nuqtayi nazardan to'g'ri ifodalash ko'nikmasi tarkib 
topadi. 
Maktabgacha ta’lim tizimining eng muhim sohasi bo‘lib barkamol avlod 
asosan, ana shu bo‘g‘inda shakllanadi. Shunga ko‘ra maktabgacha ta’lim 
yoshidagi bolalarni har tomonlama barkamol etib tarbiyalashda nutqni 
rivojlantirish ham ta’limning eng muhim tarkibiy qismlaridan bo‘lib 
hisoblanadi. 
Maktabgacha katta yoshdagi bolalarda tevarak -atrofni kuzatish va undagi 
voqea-hodisalarni anglash vositasida nutqni rivojlantirish quyidagi omillarni 
hisobga olishni taqozo etadi: 
- maktabgacha katta yoshdagi bolalarning yosh xususiyati, ularning bilish 
faoliyatida manbalarning qulayligi va so‘z zaxirasini boyitish; 
-maktabgacha yoshidagi katta bolalar tevarak-atrofni o‘rganishda fikr va 
jonli so‘z, ona tilining hissiy-estetik ma’no qirralarini his etish orqali amalga 
oshirish. 
- tevarak-atrofni o‘rganish jarayonida bolalarning erkin nutq faoliyati 
orqali amalga oshirish muhim va zarurdir.
- monologik va dialogik nutq malakasiga ega bo‘lish; 
-o‘z suhbatdoshini tinglay olish va unga to‘g‘ri savol berish, savollarga 

---

78 
javob qaytarish, zaruriyatga ko‘ra tushuntira olish; 
Shunday qilib, maktabgacha yoshdagi bolalar nutqini o‘stirishda tevarak -
atrof bilan bolalarni ruhiy jihatdan rivojlantirishda, ularning madaniy 
saviyasini, og‘zaki nutqni, jamoada so‘zlashishini oshirilishida, tevarak -
atrofdagi voqea-hodisalar, tabiat va jamiyat qonuniyatlarini tushunib 
olishlarida, maktabda muvaffaqiyatli o’qishlari uchun zamin yaratishda, 
mehnat faoliyatiga ijodiy yondashishga o’rgatishda, aqliy va axloqiy tarbiyani 
amalga oshirishda, dunyoni, borliqni bilib olishda, xalqimiz madaniy merosini 
o’rganishlarida asosiy vosita bo’lib xizmat qiladi. 

---

79 

Foydalanilgan adabiyotlar. 

1. Mirziyoyev. SH ”Erkin va faravon, demokiratik O’zbekiston davlatini birgalikda 
barpo etamiz’’ T.O’zbekiston nashiriyoti 2016 yil 
2. Mirziyoyev. SH “ Buyuk kelajagimizni mard va oliy janob xalqimiz bilan birga
quramiz ‘T.O’zbekiston nashiriyoti 2016 yil
3.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «2017 — 2021 yillarda
maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida». 
2016 yil 29 dekabr PF - 2707 –sonli qarori. 
4. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 30-sentabrdagi “Maktabgacha 
ta’lim tizimi boshqaruvini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi
PF–5198-sonli Farmoni
5. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-sonli 
Farmoni xarakatlar strategiyasi 
6. Karimov I.A.«Barkamol avlod-O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori» 1997 yil 
7. I.A.Karimov «Yusak ma’naviyat yengilmas kuch».T: “Ma’naviyat”
2008 yil,10-11b.
8. Kadrlar tayyorlash milliy dasturi Toshkent, 1997 yil 
9. “Ta’lim to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi Qonuni. Toshkent, 1997 yil 29 
avgust 
10. "Bolajon" takomillashtirish dasturi Toshkent 2017 yil
11. Babayeva D.R. “Nutq o’stirish nazariyasi va metodikasi”, o’quv qo’llanma 
TDPU. 2017 yil 
12. “Maktabgacha ta’limga qo’yiladigan davlat talablari” Toshkent.2017 yil. 
13. “Sog’lom bola” davlat dasturi Toshkent “O’zbekiston” 2018 yil. 
14. Sodiqova Sh. “Maktabgacha pedagogika” darslik. Toshkent.2017 yil. 
15. Babayeva D.R “Nutq o‘stirish nazariyasi va metodikasi” darslik TDPU 2018 
yil. 
16. Qodirova F.R. Katta guruh uchun nutq o’stirish bo’yicha mashg’ulot 
ishlanmalari, (metodik qo’llanma), Toshkent-2011