Tog‘ay Murod. Otamdan qolgan dalalar (roman)
www.ziyouz.com
kutubxonasi
75
Ayolimiz derazadan ko‘rinmish oynaijahonga ishora berdi.
— Bu kishi-da anavi odamlarday bo‘p, bundaygina, shlyapa kiyib yursa bo‘lmaydimi, — dedi.
— Qaysi, oynai jahondagilarmi? Endi, ular katta odamlar. Biz hali u darajaga yetganimiz yo‘q.
—
Nimasi katta, ular-da shu kishiday odam.
— Yo‘q, sen bilmaysan, ular katta odam. Katta odam bo‘lmasa, oynai jahonga chiqarmidi.
— Katta bo‘lgan balan ularni mototsikli yo‘q, bu kishiniki bor.
— Bu gaping chin! Lekin, qo‘y, odam uyaladi, shlyapa kiysam,
birov-yarim, rais kelayapti, deb
o‘ylaydi.
— Amirboyni ayoli bu kishi mototsikli olayotganini eshitib, mototsikl olgandan ko‘ra,
kallasiga bir
nima olib kiysa bo‘lardi, kallasidagi telpagi tipratikonni o‘ligiga o‘xshaydi, debdi.
—Tipratikonni o‘ligi? Manavi telpagim-a? Hay, enag‘arni ayoli-ya! Shu ayol qizligida-da, mendan
kir qidirardi! G‘anim — g‘anim ekan-da.
Ertaga tong otsin, shlyapa kiyganim bo‘lsin. G‘animlar kuyib
kul bo‘lsin.
4
O‘zbaki — zo‘raki, deydi.
Ertasi ertalab dala ishlarimni bir yoqli etdim.
Mototsiklimni minib Denov yo‘l oldim.
Shlyapa ololmayman-a,
shlyapa ololmayman, mototsikl olmish joonim, shlyapani ololmaymanmi,
deya yo‘l oldim.
Mototsiklimni yo‘l girdida qoldirdim.
Qo‘sh qavat do‘konlab ko‘tarildim. Shlyapa sotgich joyni topdim. Shlyapalarga nazar soldim.
Oq shlyapa, ko‘k shlyapa, sariq shlyapa... bari teshik-teshik shlyapa!
Burchakda ikkita qiz oyna ko‘rib-oyna ko‘rib o‘tirdi. Hiring-hiring kulishib o‘tirdi.
Men qizlarga qarab turdim-turdim — qizlar oting nima demadi!
— O‘-o‘, qizlarim-ov! — deya ovoz berdim. Qizlar iyak siltadi.
— Ha, nima? — dedi.
Men
kaftim bilan beri kelinglar, ishorasini berdim.
Qizlar bir-biroviga qarab oldi. Birovi yuzini ushlab kuldi. Birovi boshini ketiga tashlab kuldi.
Birovi men taraf yurdi. Oldimga kelar-kelmas tag‘in iyak siltadi.
— Ha, nima kerak? — dedi.
Qiz qoshimda toychoqday lik-lik etdi. Qiz peshtaxta chertib-chertib o‘ynadi.
Qiz ust-boshimga qaradi. Qiz betimga qaradi... qiz aft burdi. Qiz burchak qaradi.
— Bo‘ling, davay, bo‘ling! — dedi.
Men nimadan gap boshlashimni bilmadim. Bir shlyapa ber, deyin dedim — ep bo‘lmadi. Tilim
bormadi!
Tag‘in,
turgan-turishing shu, senga shlyapani kim qo‘yibdi, deydimi deya o‘yladim.
Qiz burchak tikilib likillashidan — bizga o‘xshagichlarga shlyapa bergich qiz bo‘lmadi.
Bir ko‘nglim — obro‘yimni borida qaytib keta berayin, dedim.
Bir ko‘nglim — elan-qaran keldim, endi so‘rayin, dedim.
Og‘zimni shuncha juftladim shlyapa deyolmadim!
—
Anavindan ber, — dedim.
— Shlyapa? Razmer, razmer?
— Razmer deb o‘tirasanmi, birovini ber-da qo‘y-da.
Qiz oldimga bir dasta shlyapa tashladi. Men oyna oldida bitta-bittadan shlyapa kiyib ko‘rdim..
O‘ynab qo‘yay-o‘ynab qo‘yay, jigitni qaranglar-ay, jigitni-e, dedim.
Men o‘zimni o‘zim tanimadim. Men o‘zimga o‘zim besh ketdim!