I LL в 0 ‘ L i м milliy iqtisodiyot (makroiqtisodiyot)ning amal qilish V a rivojlanish qonuniyatlari

yuksalish bosqichida 
joylashadi, uning ishlab chiqarish quwatlari 
o‘sadi. Masalan, bizning yuqoridagi misolda ta’kidlanganidek, 
2004 yil yalpi investitsiyalar 500 mlrd. so'mni, ishlab chiqarishda 
isteymol qilingan investitsiya tovarlari. hajmi 400 mlrd. so'mni 
tashkil qilgan. Bu iqtisodiyotda shu yil oxirida 100 mlpd. so'mlik 
investitsion tovarlar ko'p bo'lganini bildiradiki, investitsion 
tovarlar taklifming ko'payishi, iqtisodiyotning ishlab chiqarish 
quwatlarini ko'paytirishning asosiy vositasi hisoblanadi.
Turg‘uu iqtisodiyot 
yalpi investitsiyalar va amortizatsiya 
teng bo'lgan vaziyatni aks ettiradi. Bu iqtisodiyotda mazkur 
yilda YalM ni ishlab chiqarish jarayonida isteymol qilingan 
vositalarni qoplash uchun zarur bo'lgan miqdorda asosiy 
kapital ishlab chiqarishni bildiradi. Boshqacha aytganda, sof 
investitsiyalar taxminan nolga teng bo'ladi, ishlab chiqarish 
quw atlari kengaymaydi.
432
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Yalpi investitsiyalar amortizatsiyaga qaraganda kam bo'lsa, 
ya'ni iqtisodiyotda ishlab chiqarilganga qaraganda kapital 
ko'proq iste'mol qilinsa. 
iqtisodiyotda tanazzul holati 
vujudga 
keladi. 
Bunday sharoitda iqtisodiyotda investitsiyalarning 
qisqarishi ro'y beradi. Bu yil oxirida kapital hajmi yil boshida 
mavjud bo'lgandan kam bo'lib qolishga olib keladi. Masalan, 
«Buyuk turg'unlik» davrida. aniqrog'i 1933 yil AQShda yalpi 
investitsiyalar hammasi bo'lib 1,6 mlrd. doll.ni, yil davomida 
iste’mol qilingan kapital - 7,6 mlrd. doll.ni tashkil qilgan. 
Shunday qilib, investitsiyalarning sof qisqarishi 6 mlrd. doll.ga 
teng bo'lgan.
Davlat sarflari 
— bu mahsulotlarni va iqtisodiy pesurslarni. 
xususan ishchi kuchini sotib olishga davlatning (boshqaruvning 
quyi va mahalliy organlari bilan birga) qilgan barcha sarflarini 
o'z ichiga oladi.