Бошқа тармоқларда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари

Иккинчидан,
ишлаб чиқариш, сотиш ва хизмат кўрсатиш функцияларини 
бажариш умумий овқатланиш корхоналарида турли жавобгарлик марказларини 
ташкил қилишни тақозо этади. Бундай жавобгарлик марказлари бўлиб 
омборлар, ошхона, савдо зали, буфетлар ҳисобланади.
Омборларнинг асосий функцияси бўлиб ишлаб чиқариш ва сотиш учун 
захираларни сифатли сақлаш, уларни ўз вақтида ишлаб чиқаришга етказиб 
бериш ҳисобланади. Омбордаги товар-моддий бойликлар учун омбор мудири 
моддий жавобгар шахс бўлиб ҳисобланади. 
Ошхонанинг асосий функцияси корхонанинг таомлар тайёрлаш, уларни 
савдо заллари ҳамда буфетларга буюртма асосида етказиб бериш ва сотиш
ҳисобланади. 
Буфетларнинг 
асосий 
функцияси 
ошхонада 
тайёрланган 
тайёр 
маҳсулотлар, ярим тайёр маҳсулотлар, четдан сотиб олинган товарларни сотиш 
ҳисобланади. 
Умумий овқатланиш корхоналарида уларнинг турига, фаолиятининг катта- 
кичиклигига қараб моддий жавобгарликнинг якка ва бригада шаклларидан 
фойдаланилади. Умумий овқатланиш корхонаси раҳбарияти барча моддий 
жавобгар шахслар билан моддий жавобгарлик тўғрисида шартномалар тузиши, 
улар фаолияти устидан назорат олиб бориши лозим.
Учинчидан,
умумий овқатланиш корхоналари тайёр маҳсулотларни 
ишлаб чиқариш учун масаллиқ ва бошқа товарларни турлича баҳоларда 
шартномалар тузиш орқали турли таъминотчилардан сотиб олиш. Аксарият 
товарларни, жумладан, нон ва нон маҳсулотларини, гўшт, сут, қатиқ, мева-
сабзавот ва бошқа қишлоқ хўжалик маҳсулотларини деҳқон бозорларидан 
келишув баҳоларида нақд пулга сотиб олиш заруриятини қўйди. Ўзбекистон 
Республикаси Марказий Банкининг махсус йўриқномасига мувофиқ умумий 
овқатланиш корхоналарига уларнинг мулк шаклидан қатъий назар савдо 
тушумининг ойлик миқдорини 60 фоизигача бўлган қисмини ушбу мақсадларда 
ишлатишга рухсат этилади. Савдо тушуми ҳисобидан масаллиқларни 
бозорлардан сотиб олиш корхона раҳбари томонидан тайинланган ҳисобдор 
шахс орқали амалга оширилади.
Умумий овқатланиш корхоналарининг асосий даромади савдо 
устамаларидан иборат бўлади. Умумий овқатланиш корхоналарида савдо 
устамалари икки турга бўлинади: 

сотиб олинган товарларга қўйилган савдо устамалари. 
Ушбу 
устамаларнинг миқдорини умумий овқатланиш корхоналари талаб ва таклифга 
кўра ўзлари мустақил белгилайдилар. Барча сотиб олинадиган масаллиқ ва 
товарлар сотиб олиш қийматида (таннархида) ушбу савдо устамалари билан 
биргаликда омборларга қабул қилинади ва ҳисобга олинади;
 

тайёрланган овқатларга қўйилган устамалар. 
Ушбу устаманинг 
миқдори умумий овқатланиш корхоналарининг турлари, табақаларига қараб 
турлича бўлади. Энг юқори умумий овқатланиш устамалари люкс ва олий 
табақали умумий овқатланиш корхоналарида (ресторанларда), энг паст 

---

миқдордаги устамалар эса III- табақали завод ва фабрикаларнинг, таълим 
даргоҳларининг ошхоналарида қўйилади.

Шундай қилиб, умумий овқатланиш корхоналарида товар ва тайёр 
маҳсулотларнинг сотиш баҳолари қуйидаги элементлардан ташкил топади: