O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

Pyezoelektrli vibratsion xabarlovchilarning elektr montaji

Pyezoelektrli vibratsion xabarlovchilarning elektr monta-

ji boshqa xabarlovchilar montajiga o‘xshaydi. Ulash liniyalari 

maksimal uzunlikka ega bo‘lib, ular kuchlanish liniyalari, radio-

translyatsiya liniyalari va boshqa xalaqit vositalari oldidan o‘tishi 

mumkin emas. «Шорох-1» xabarlovchisi xabarlovchi shleyfidan 

tok bilan ta’minlanadi va yakuniy (оконечный) elementga nis-

batan parallel ulanadi. 

Pyezoelektrli vibratsion xabarlovchilarni sozlash va ishchanligini 

tekshirish

Pyezoelektrli vibratsion xabarlovchilarning yaxshi ishlashi 

uchun muhim shartlardan biri, konkret obyektda uni to‘g‘ri soz-

lashdir. «Грань-2» va «Шорох-1» xabarlovchilari asbobni sez-

girligini o‘zgartiradigan potensiometr yordamida sozlanadi. 

Sozlash, buzish ta’sirini ishonchli aniqlash, shu bilan birga xala-

qitlarga turg‘un shaklida sezgirlikni ta’minlash ishlari tushunila-

di. Buzish ta’siri quyidagicha modellashtiriladi:

1. Xabarlovchilar g‘isht yoki beton konstruksiyaga o‘rnatil-

ganda, qo‘riqlanayotgan hudud chegarasida bolg‘a bilan bir ne-

cha zarba beriladi. Har bir zarbada xabarlovchi sezgirligi u ishga 

tushguncha oshirilib boriladi.

2. Xabarlovchi yog‘och konstruksiyalarda o‘rnatilganda, kon-

struksiyaga yog‘och brus qotirilib uriladi va shu bilan birga xabar-

lovchi ishga tushguncha sezgirligi sozlanadi.

---

49

3. Xabarlovchi metall seyflarda o‘rnatilganda, seyfga metall 

plastina qotirilib xabarlovchidan eng uzoq joyda plastinada 1 da-

qiqa ichida 2–3 mm chuqurlik 4 dona teshik parmalanadi va xa-

barlovchi ishga tushguncha sezgirligi sozlanadi.