Тупроқ физикаси

29-расм. Тупроқ ҳароратига боғлиқ ҳолда карбонат ангидрид газининг 
тўпланиши:
1-мульча тагидаги тупроқ ҳарорати; 2- назорат вариантидаги тупроқ 
ҳарорати; 3- мульча тагидаги СО
2
; назорат вариантидаги СО
2
Июл ойида бирмунча ошиши ғўзани суғориш натижасида сизот сувлари 
сатҳининг кўтарилиши билан боғлиқ бўлиши мумкин. Вегетация охирида СО
2 
концентрацияси назорат ва мульчаланган майдонларда бир хил бўлганлиги 
кузатилди. Шундай қилиб, суғориладиган гидроморф тупроқларни полиэтилен 
плѐнка билан мульчалаш сув ва иссиқлик режими каби ҳаво режимига ҳам 
ижобий таъсир кўрсатади. 
Мустақил ишлаш учун саволлар: 
1.
 
Тупроқнинг ҳаво хоссалари деганда нимани тушунасиз? 
2.
 
Тупроқнинг умумий ҳаво сиғими деб нимага айтилади? 
3.
 
Тупроқнинг капилляр ҳаво сиғими деганда нимани тушунасиз? 
4.
 
Тупроқнинг нокапилляр ҳаво сиғими деганда нимани тушунасиз? 
5.
 
Тупроқ аэрацияси деганда нимани тушунасиз? 
6.
 
Тупроқнинг ҳаво режими деганда нимани тушунасиз? 
7.
 
Тупроқдаги кислородни ўрни қандай? 
8.
 
Тупроқдаги карбонат ангидриднинг ўрни қандай? 
9.
 
Ҳаво режимининг бузилиш сабаблари нималардан иборат? 
10.
 
 Тупроқ ҳаво таркибида кислороднинг миқдори қанча бўлади? 

---

174 
IV-БЎЛИМ. ТУПРОҚ ИССИҚЛИК РЕЖИМИ
 
 
VIII-боб. Тупроқнинг иссиқлик-физик хоссалари 
§8.1. Тупроқнинг иссиқлик-физик хоссалари 
 
Тупроқнинг ҳарорат ҳолати, исиши ва совиши каби жараѐнларга ер 
юзасининг хусусиятлари билан бир қаторда тупроқнинг иссиқлик-физик 
хусусиятлари ҳам катта таъсир кўрсатади. Тупроқнинг иссиқлик-физик 
хусусиятларига 
иссиқлик сиғими, иссиқлик ўтказувчанлиги, ҳарорат 
ўтказувчанлиги ва иссиқликни ўзлаштирувчанлиги
каби хусусиятлар киради. 
Уларнинг ҳар бирига алоҳида тўхталиб ўтамиз.