Samarqand qishloq xo’jalik instituti “qishloq xo‟jaligi mahsulotlarini tayyorlash, saqlash va qayta ishlashni tashkil etish” kafedrasi

001.429.011.BMI. 2015 y. 

---

d) urug‟lik fondining sifatini tekshirib borish. 
Seleksiya va tajriba stansiyalarida, ilmiy-tekshirish institutlarida olingan 
g‟o‟zaning yangi navlari, uni ko‟paytirish uchun xo‟jaliklarda tashkil etilgan elita 
chigit etishtiruvchi urug‟lik xo‟jaliklariga beriladi. Bu erda ko‟rsatgichlari yaxshi 
chiqqan urug‟lik chigit davlat nav sinash tashkilotlari tomonidan har taraflama 
sinaladi hamda paxta tolasi va gazlama Markaziy ilmiy tadqiqot instituti 
(SNIIXBI) ga yuboriladi. 
Serhosil, tolasining texnologiya xususiyatlari talabga javob beradigan, 
kasalliklarga chidamli va boshqa agrotexnika ko‟rsatgichlari yaxshi bo‟lgan g‟o‟za 
navlari 
rayonlashtiriladi. 
Rayonlashtirilgan 
g‟o‟za 
navlari 
urug‟chilik
xo‟jaliklariga berilib, u erda elita chigit va reproduksiyalari olinadi. 
Elita urug’lik chigiti
deb g‟o‟zaning shu naviga oid xususiyatlarga ega 
bo‟lgan tuplarini yakka-yakka tanlab olish yo‟li bilan chiqarilgan chigitlarga 
aytiladi. Elita urug‟lik chigitning tozaligi 100%, ya‟ni unga boshqa nav chigiti 
aralashmagan bo‟lishi kerak. 
Birinchi reproduksiya chigiti deb elita urug‟lik chigitni ekish natijasida 
olingan chigitlarga aytiladi. Bu chigitlarning nav tozaligi kamida 99%, ikkinchi 
reproduksiyaniki-98 %, uchinchi reproduksiyanini esa 96 % bo‟lishi kerak. Nav 
tozaligi bundan past ko‟rsatkichni bergan dalalardan terilgan paxtalardan urug‟lik 
chigit tayyorlanmaydi. 
Urug‟lik chigit etishtirish ishi umuman quyidagi sxemada bajariladi: 
Birinchi va ikkinchi yilllari
xo‟jaliklarning elita urug‟lik xo‟jaliklarida 
urug‟lik chigit ekib, elita va birinchi reproduksiya chigitlar olinadi; 
Uchinchi yili
– elita urug‟chilik xo‟jaliklariga yaqin bo‟lgan, unumdor 
tuproqlar xo‟jaliklariga birinchi reproduksiya urug‟lik chigitni ekib ikkinchi 
reproduksiya chigitlari olinadi;
to’rtinchi yili
-xo‟jalikdagi unumdor tuproqli barcha xujaliklar va shirkat 
xo‟jaliklarda ikkinchi reproduksiya urug‟lik chigitni ekib, uchinchi reproduksiya 
urug‟lik chigiti olinadi; 
Beshinchi yili-
paxtakor xo‟jaliklarning hammasi paxta ekib, to‟rtinchi 
reproduksiya urug‟lik chigit olinadi. 
Кeltirilgan sxemaga muvofiq urug‟lik chigitlarni almashtirib paxta ekish, 
nav yangilash deb ataladi, rayonlashtirilgan seleksion nav g‟o‟zani boshqa 
seleksion nav urug‟i bilan almashtirish -