E. Egamberdiev

iqtisodiyotining negizini xilma xil shakldagi mulk tashkil etadi”
. 
Korxona 
mulkini uning mustaqil balansida aqs etadigan asosiy fondlari va oborot 
mablag’lari qiymati va boshqa boyliklar tashkil etadi
. Korxona to’g’risidagi 
qonuniy xujjatlarga ko’ra qo’yidagilar korxona mol-mulkini tashkil etuvchi 
manba’lardir: 
- ta’sis etuvchilarning pul va moddiy badallari; 
- 
mahsulot, ishlar, xizmatlarni realizatsiya qilishdan, shuningdek xo’jalik 
faoliyatining boshqa turlaridan olingan daromadlar; 
- qimmatli qog’ozlardan olinadigan daromadlar; 
- bank va boshqa karz beruvchilarning kreditlari; 
- kapital mablag’ va byudjetdan dotatsiyalar; 
- tashkilotlar, korxonalar va fukarolarning tekinga va xayriya maqsadlarida bergan 
badallari, ionalari, shuningdek meros to’g’risida, ayirboshlash va sovg’a qilish 
yo’li bilan oladigan daromadlari; 
- O’zbekiston Respublikasi qonun xujjatlari bilan taqiqlanmagan o’zga manba’lar.
 
Mulkning o’zi nima?
U inson tomonidan uylab topilmagan, balki jamiyat 
tarixi rivojining, birinchi navbatda xo’jalik hayotining maxsuli hisoblanadi. Hayotda 
mulkchilik buyumlarni, moddiy ne’matlarni kimgadir tegishli bo’lishi, ya’ni 
kishilarning buyumlarga munosabati sifatida ta’riflanadi.. Iqtisodiy ishlab chiqarishda 
mulkchilik kishilarning ob’ektiv axvolini, ularning sinfiy fikrlarini va ular o’rtasidagi 
sinfiy munosabatlarini ifodalaydi.

---

37
Kishilarning buyumlarga bo’lgan munosabati ularni ishlab chikarish, 
taksimlash, ayirboshlash va iste’mol qilish jarayonida yuzaga keladi. 
Mulkchilikni 
mohiyati ham shundadir.
Jamiyat ishlab chikarish kuchlarining rivoji ham ana shu 
munosabatlar xarakteriga bog’liqdir. Umumiy mulkchilik yo’q va bulishi mumkin 
emas, u har doim tarixan aniq shakllarda namoyon bo’ladi.
Bizga tarixda mulkchilikning bir birini almashuvchi quyidagi shakllari 
ma’lum: