Umumiy oʻrta ta’lim maktablarida “molekulyar- kinetik nazariya asoslari” boʻlimini innovatsion texnologiyalardan foydalanib oʻqitish

Qiziqarli eksperimental masalalar
: 
Misol. Ikki stakan oling, undan birini kaliy marganets oksidining quyuq 
eritmasi, ikkinchisini esa toza suv bilan to‘ldiring. P harfi kurinishidagi shisha nay 
olib, uni suvga to‘ldiring va barmoqlaringiz bilan berkitib turib nayni to‘nkaring 
hamda uning bir uchini eritmaga, ikkinchi uchini esa toza suvga tushiring. 
Diffuziya hodisasi qanday borayotganini har kuni kuzatib boring. 
Javob. Molekulalar avvalgidan zichroq joylashib olgani uchun umumiy xajm 
kamaydi. 
Misol. Ikki chaqmoq qand olib, ulardan birini sovuq suvli stakanga, 
ikkinchisini esa issiq suvli stakanga soling. Qaysi chaqmoq qand tez erib tamom 
bo‘ladi va nima uchun? 

---

40 
Javob. Qand chaqmoqlari pinset yordamida kichik yoqli tomoni bilan 
tikkasiga qo‘yiladi va uning issiq suvda sovuq suvdagiga qaraganda tezroq erib 
tamom bo‘lishi kuzatiladi. 
Misol. Sho‘r namakob tayyorlang va kartoshkani yupqa qilib tekis qirqing. 
Nima uchun kartoshka namakopda suzib yuradi-yu, lekin yassi tomoni bilan idish 
tubiga bosib qo‘yilsa, suv yuziga ko‘tarilmay idish tubida qoladi. 
Javob. Yassi tomonga yuqoriga qarab suvning bosim kuchi ta’sir qilmaydi va 
kartoshka idish tubida qoladi. 
Qiziqarli savollar: 
Masalan: Bodringni harorati nima uchun atrof muhitnikiga qaraganda 
hamisha (1-2) 
0
C pastroq bo‘ladi? 
Javob. Bodring 98% suvdan iborat, suvning uzluksiz bugʻlanishi bodringni 
sovitadi. 
Masalan. Nima uchun to‘kilgan ho‘l barglar turli buyumlarga yaxshi 
yopishadi? 
Javob. Ho‘l barg turli buyumlarga o‘zining butun sirti bilan yopishadi va sirt 
taranglik kuchi tufayli ushlanib turadi. 
Mavzu: Molekulyar – kinetik nazariya haqida tushuncha (Dars 
ishlanma). 
Darsning maqsadi:
- o‘quvchilarda modda tuzilishi haqida tushuncha hosil qilish;
- modda tuzilishi, molekulalar harakati haqida tasavvurlar hosil qilish.