Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

айтинг: “Агар бу Ерда 
(одамлар эмас,)
 фаришталар 
хотиржам юрганларида Биз уларга осмондан фаришта пайғамбар туширган бўлардик”
(“Исро” 
сураси, 95-оят). 
Яъни, агар фаришталар Ер юзида худди одамлардек юрганида, яшаганида, уларнинг бир ерда 
тўпланиб, гаплашиши осон бўлганида бандаларни тўғри йўлга бошлаш учун осмондан фаришта 
пайғамбар туширган бўлар эдик. 

---

43 
Бошқа тарафдан олиб қаралса, пайғамбар Аллоҳнинг амр-қайтариқларини ўз тимсолида кўрсатиб, 
шариат ҳукмларига амал қилишда ўрнак бўладиган инсондир. Агар одамларга фаришта пайғамбар қилиб 
юборилганида, “Бу пайғамбар фаришта. Шунинг учун шариатга амал қилиши осон. Биз оддий 
инсонлармиз. Унинг амалини қила олмаймиз”, деб баҳона излашлари мумкин эди. Агар пайғамбар 
ўзларига ўхшаган инсон наслидан чиқарилса, бундан даъвога ўрин қолмайди. 
Яна айримлар: “Пайғамбар инсон бўлса ҳам, ғайриоддий хусусиятларга эга бўлиши, биздан 
фарқланиб туриши керак”, деб тушунишган. Бу ҳақида Каломи мажидда шундай дейилган: 
“--------------------------- Арабий матн --------------------------“ 
“Яна улар 
(масхара қилиб)
: “Нега бу пайғамбар 
(оддий одамлардек)
таом ейди, бозорларда 
юради?! Унга 
(пайғамбарлигини тасдиқлайдиган)
бирон фаришта туширилиб, у билан 
огоҳлантирувчи бўлса эди. Ёки унга 
(осмондан)
хазина ташланса эди ёхуд унинг учун бир боғ 
бўлиб, у 
(фақат ўша боғдан)
еса эди”, дедилар. Бу золимлар 
(мўминларга)
: “Сизлар фақат бир 
сеҳрланган – ақлдан озган кишига эргашяпсиз”, дедилар”
(“Фурқон” сураси, 7-8-оятлар).
Ўзларига ўхшаган пайғамбар юборилиши айрим одамларга ғалати туюлган. Шунинг учун: “Нега бу 
пайғамбар таом ейди, бозорларда юради?!” деб савол беришган. Аслида пайғамбар ҳам оддий одам. У 
ҳам овқат ейди, ичимлик ичади, бозорларда юриб савдо-сотиқ қилади, тирикчилик ишларини бажаради. 
Мушриклар буни ўзларича пайғамбарлик шаънига тўғри келмайдиган камчилик, деб билишган. 
Уларнинг фикрича, одамдан кўра фаришта пайғамбар бўлишга муносиброқ. Лекин улар Аллоҳ таоло 
одамни азиз-мукаррам қилиб қўйганини эсдан чиқаришган. 
Юқоридаги даъволарга жавобан Аллоҳ таоло айтади: 
“--------------------------- Арабий матн --------------------------“