Зиёвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

ЖИНЛАР ОДАМЛАРГА ЕТКАЗАДИГАН ХАБАР 
Жинлар фолбинларга айрим хабарларни етказади. Баъзида бу маълумотлар тасодифан тўғри чиқиб 
қолса-да, кўпи ёлғондир. Бу ҳақида Қуръони каримда шундай дейилган: 
"--------------------------- Арабий матн --------------------------" 
“
(Эй Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам, айтинг:)
 “Мен сизларга жинлар кимларга тушиши 
ҳақида хабар берайми? Улар барча гуноҳга ботган товламачиларга тушиб, эшитиб олганларини 
уларга ташлайди. 
(Жинларнинг)
 кўпи ёлғончидир”, 
(деб айтинг)
”
(“Шуаро” сураси, 221-223-оятлар).
Бу оятга кўра, жинлар ўта ёлғончи, гуноҳкор, фожир фолбинлар олдига тушади. Жинлар осмондан 
айрим хабарларни эшитиб олиб, уни фолбинларга етказади. Фолбинлар эса ўзларидан ёлғон тўқиб 
одамларга хабар беради. Уларнинг барчаси алдоқчи, кўзбўямачилардир. 
Қуйидаги икки ривоят оят мазмунини янада очиб беради. 
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Одамлар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан 
коҳинлар ҳақида сўрашди. Шунда у зот: “Улар ҳеч нарсага арзимайди”, дедилар. “Эй Аллоҳнинг Расули! 
Баъзан улар бир нарсани айтса, тўғри бўлиб чиқади-ку?” дейишди. У зот: “У ҳақдан бир калимадир. 
Жинлардан бири уни илиб олади. Кейин ўз “ошнаси” қулоғига товуқнинг қақиллашига ўхшаб илқо 
қилади (яъни, етказади). Улар эса унга юздан ортиқ ёлғонни аралаштириб юборишади”, дедилар” 
(Бухорий ва Муслим ривояти). 
Аллоҳ таоло наздида фолбинлар сариқ чақага ҳам арзимайдиган кимсалардир. Лекин бу ҳақиқатни 
тушуниб етмаганлар фолбинларларнинг қандайдир қиймати борлигига ишонади. Жоҳилият вақтида ҳам 
шундай бўлган. 
“Фолбинлар гапи баъзида тўғри чиқиб қолади. Йўқолган нарсаларни топиб беради, кўрмай туриб, 
узоқдаги нарсаларни аниқ айтиб беради”, дейилиши мумкин. Ҳақиқатан, гоҳида фолбиннинг гапи 
тўғрига ўхшаб кўринади. Фолбинлар одамларни ўз тузоғига илинтирадиган жиҳати ҳам шунда. Ана шу 
нарса нима эканини Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам баён қилдилар: 
“У ҳақдан бир калимадир. Жинлардан бири уни илиб олади. Кейин ўз “ошнаси” қулоғига товуқнинг 
қақиллашига ўхшаб илқо қилади (яъни, етказади). Улар эса унга юздан ортиқ ёлғонни аралаштириб 
юборадилар”. 
Демак, жинлар айрим рост калималарни эшитиб олиб, фолбинга етказади. Фолбин эса бирга юз 
ёлғонни қўшиб, одамларни алдайди. 
Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Менга Набий соллаллоҳу алайҳи ва 
саллам саҳобаларидан бир ансорий хабар берди: улар бир кеча Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан 
бирга ўтирган эканлар, бир юлдуз отилиб, ёруғлик тарқалибди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва 
саллам уларга: “Жоҳилият даврида шунга ўхшаш отилган нарсага нима дердингиз?” деб сўрабдилар. 
Улар: “Аллоҳ ва Расули билувчидир. Биз: “Бир улуғ одам туғилди, бир улуғ одам ўлди”, дердик”, 
дейишибди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “У бировнинг ўлими учун ҳам, туғилиши 
учун ҳам отилмайди. Лекин Аллоҳ таборака ва таоло бир ишни ҳукм қилса, Аршни кўтариб турувчилар 
тасбеҳ айтади. Сўнг уларга яқиндаги осмон аҳли тасбеҳ айтади. Тасбеҳ ушбу дунё аҳлига етгунича 
шундай бўлади. Кейин Аршни кўтариб турувчиларга яқиндаги (фаришта)лар Аршни кўтариб 
турувчилардан: “Раббингиз нима деди?” деб сўрашади. Шунда уларга нима дегани хабари берилади. 
(Шундай қилиб,) осмонлар аҳллари бир-биридан то хабар ушбу дунё осмонига етиб келгунича хабар 
сўрашади. Шунда жинлар хабарни ўғринча олиб қочиб, ўз ошналарига етказишади. Ана шунда учар 
юлдуз уларга отилади. Жинлар ўз ҳолича келтирган нарса ҳақдир. Лекин улар қўшиб-чатишади”, 
дедилар” (Муслим, Термизий, Байҳақий, Ибн Ҳиббон ривояти). 
56
Манба: Муҳаммад Саййид Тантовий, “Пайғамбарлар тарихи”, 1-4-китоблар. 

---

158 
Бу ривояда айтилишича, жинлар ғайбни билмайди, Аллоҳ хоҳлаган айрим ишлар хабарини дунё 
осмонидаги фаришталардан яширинча эшитишга уринади. Шунда уларга қарата юлдузлар отилади. 
Жинлар эшитган нарсасини ўзгартирмасдан, шундайлигича етказгани рост. Бироқ фолбинлар улардан 
эшитганига ёлғон маълумотларни қўшиб ташлайди. Шунинг учун фолбинлар сўзи ёлғон саналади. 
Аллоҳга ишонадиган, охиратда нажот топишдан умиди бор банда фолбинлар олдига бормайди, уларнинг 
гапини тасдиқламайди.