Узлуксиз таълим тизимида малакали кадрлар тайёрлаш муаммолари

 

---

Innovatsion yondashuvlar asosida milliy ta’lim tizimini takomillashtirish

2021-yil
 
23-aprel 
358 
Foydalanilgan adabiyotlar 
1. “Ilk qadam” Davlat o‘quv dasturi 
2. A.S.Markovskaya. “Bolalar bog‘chasida tabiat burchagi” T:. “O‘qituvchi”. Qo‘llanma-1991 .
3. O.Хasanboeva. Ҳ.Jabborova. Z.Nodirova. Tabiat bilan tanishtirish metodikasi. T-Cho‘lpon 
Qo‘llanma-. 2006. 
4. “uzedu.uz” ta’lim portali.
 
 
BOSHLANG‘ICH SINFLARDA ASOSIY MATEMATIK TUSHUNCHALARNI 
SHAKLLANTIRISHNING INTERAKTIVLIK METODLARI 
Dusanova Dilafruz Rahmatullayevna - Navoiy viloyat Xatirchi tumaniga qarashli 33 – 
umumiy o‘rta ta’lim maktabi Boshlang‘ich ta’lim o‘qituvchisi 
 
Annotatsiya: 
maqolada boshlang‘ich sinf o‘quvchilari uchun matematika darslarida 
interaktiv metodlar yoritilgan. 
Аннотация: 
в статье описаны интерактивные методы на уроках математики для 
младших школьников.
 
Annotation: 
in the state described interactive methods of mathematics lessons for young 
schoolchildren. 
Boshlang‘ich matematika o‘qitishning asosiy vazifalaridan biri o‘quvchilarda asosiy 
matematik tushunchalarni shakllantirishdir. Tushuncha - bu predmet to‘plamlarining 
muhim, umumiy belgilari to‘g‘risidagi fikrdir. Tushuncha o‘quvchilarda predmet va haqiqiy 
olam hodisalarining hissiy obrazlari bo‘lgan tasavvurlarni umumlashtirish asosida vujudga 
keladi. Masalan: to‘g‘ri to‘rtburchak formasiga ega bo‘lgan har xil predmetlarni - taxtacha, 
qog‘oz varag‘i, stol usti, g‘isht yoki gugurt qutisi va shunga o‘xshashlar, badan, muskul 
sezgilari orqali idrok qilish bilan, o‘quvchilar to‘g‘ri to‘rtburchak to‘g‘risida aniq 
tasavvurga ega bo‘ladilar. 
Bu predmetlarning qanday materialdan tayyorlanganligini ularning og‘irligi, rangi va 
boshqa xossalarini e’tiborga olmay, bu tasavvurlarni taqqoslab o‘quvchi uning umumiy, 
muhim xossalarini umumlashtiradi. Bu tekis figuralarda 4 tomon, 4 ta to‘g‘ri burchak 
borligini aniqlaydi. Bu misoldan ko‘rinadiki, geometrik tushunchalarning shakllanish 
usullaridan biri qaralayotgan predmelar to‘plamiga mos bo‘lmagan har xil belgilarni 
chiqarib tashlab, umumiy, muhim, belgilarni saqlab olishdan iboratdir. Bunda o‘quvchilar 
o‘qituvchi rahbarligida ayrim xususiy ko‘rinishlardan boshlab tekis geometrik figuralar 
to‘plamini qarashlari mumkin. 
Hamma to‘rtburchaklar to‘plamidan qism to‘plami bo‘lgan qavariq to‘rtburchaklarni 
ajratish, bundan esa uni qismi bo‘lgan parallelogramm, undan to‘g‘ri to‘rtburchak va oxirida 
kvadratni ajratish mumkin. Bu tushunchalar orasida bog‘lanish tushunchalar ta’rifida uning 
yaqin turi va ko‘rinishi farqlarini ko‘rsatish bilan ifodalash mumkin. 
Masalan: kvadratni hamma tomonlari teng bo‘lgan to‘g‘ri to‘rtburchak sifatida 
ta’riflash mumkin. To‘g‘ri to‘rtburchak - hamma burchaklari teng parallelogramm sifatida, 
parallelogramm esa - qarama-karshi tomonlari parallel qavariq to‘rtburchak sifatida 
ta’riflash mumkin. Ko‘rsatilgan usul bilan tushunchalarning shakllanishidan tashqari 
predmetlar orasidagi munosabatni aniqlash ham mavjuddir. Boshqa matematik tushunchalar 
qaralayotgan ob’ektlar orasidagi munosabatlarni o‘rnatish bilan shakllanadi. Masalan: 
kesmaning uzunligi tushunchasi kesmalarning ekvivalentlik munosabatlarini o‘rnatish 
(ustma-ust qo‘yganda mos tushuvchi kesmalar ekvivalent deyiladi). 

---