S. R. Matiyazova, G. D. Adilova

5.4 Sug’urta mahsulotini internet orqali sotishdagi qulayliklar 
 
Internet sug‘urta mahsulotlarini sotishning yangi kanali hisoblanadi. 
Internetdan foydalanib sug‘urta qiluvchilar an’anaviy sotuv kanali tashkil qilish 
borasida uzoq muddatli va qimmatbaho jarayonni aylanib o‘tgan holda bozorga 
kirib borishi mumkin. Bu bozorga kirishning internet hisobiga yengillashuvi butun 
dunyo sug‘urta bozorlarida raqobatning kuchayishiga olib kelishi lozim. Kuchli 
raqobat sug‘urta qiluvchilarni narxlarni pasaytirishga majbur qiladi, bu esa 
iste’molchilarga ijobiy ta’sir etadi. Elektron tijorat sug‘urta qiluvchilarga 
xarajatlarni pasaytirish va sug‘urta bozori «shaffof»ligini oshirishga imkon beradi. 
Sug‘urta turlariga keladigan bo‘lsak hayot va salomatlik, uy-joy, dala hovli, 
avtomobil, moddiy boyliklar (sun’iy yo‘ldoshlardan tortib san’at asarlarigacha), 

---

123 
deyarli barcha xizmat turlari (qurilish-montaj ishlaridan tortib sport bilan 
shug‘ullanishgacha) va har xil majburiyat turlari (fuqarolik majburiyatidan 
professional majburiyatgacha) sug‘urta qilinadi.
35
Yevropada, AQSH va Rossiyada 
umumiy sug‘urta turlariga kiradigan avtosug‘urtaga internetda talab eng katta. 
Umumiy sug‘urta bilan taqqoslaganda hayotni sug‘urta qildirish bilan ikki baravar 
kamroq qiziqadi.
Shartnomani faqat bir necha marta uzaytirish evaziga foyda olish mumkin 
bo‘lgan ushbu biznesda sug‘urta qildiruvchilar moyilligi juda katta ahamiyatga 
ega. Ta’kidlash joizki, agent orqali sug‘urta qildirgan mijozlar odatda polisni xuddi 
shu agent orqali uzaytiradi, virtual mijozlar esa sug‘urta qiluvchilarni tez-tez 
o‘zgartirib turishga moyil bo‘ladi. 
Mukammal virtual sug‘urta ofisi

mijozga kompaniyaning umumiy va moliyaviy holati haqida to‘liq axborot 
taqdim etish; 

mijozga kompaniya xizmatlari haqida axborot taqdim etish va u bilan 
tanishib chiqish uchun imkon berish; 

sug‘urta mukofoti hajmini hisoblab chiqish va sug‘urtaning har bir turi 
uchun va muayyan ko‘rsatkichlarga qarab to‘lov shartlarini belgilab berish; 

sug‘urta qilish uchun ariza shakllarini to‘ldirish; 

bevosita internet orqali sug‘urta polisini buyurtma qilish va to‘lovni amalga 
oshirish; 

vaqti-vaqti bilan amalga oshiriladigan to‘lovlarni (sug‘urta mukofotini 
bo‘lib-bo‘lib to‘lashda) bevosita internet orqali to‘lash; 

sug‘urta qiluvchining elektron raqamli imzosi bilan tasdiqlangan polisni 
mijozga uzatish bevosita internet tarmog‘i orqali amalga oshiriladi; 

shartnomaning amal qilish davri mobaynida sug‘urta qiluvchi va sug‘urta 
qildiruvchi o‘rtasida axborot almashinish imkoniyati (mijozning sug‘urta 
35
Jask Kinder,Jr.Garry Kinder”Secrets of Successful Insurance Sales” 

---

124 
kompaniyasidan turli hisobotlar, jumladan, to‘lovlar va tushumlar, shartnomalar 
holati va ularning o‘zgarish tarixi haqida hisobotlar olishi); 

sug‘urta hodisasi ro‘y berganda tomonlar o‘rtasida axborot ayirboshlash; 

sug‘urta hodisasi ro‘y berganda internet tarmog‘i vositasida sug‘urta 
qildiruvchiga sug‘urta mukofoti to‘lash; 

sug‘urta qiluvchining mijozga boshqa turdagi xizmatlar va axborot taqdim 
etishi: konsalting, sug‘urta atamalari lug‘ati.