Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

jamiyat – bu
odamlarning majmuasi.
Biroq bu javob, olimlarni anchadan buyon qoniqtirmay
qo‘ygan. Axir, uyni oladigan bo‘lsak, bu shunchaki g‘ishtlarning yig‘indisi emas-ku.
Bunda nima hammadan muhimroq? Tarqoq elementlarni birbutun qilib
birlashtiruvchi bog‘lanishlar va o‘zaro ta’sirlar muhimdir.
G.A.Sorokinning fikricha, 
«jamiyat mavjud bo‘lishi uchun hech bo‘lmasa ikki
kishi bo‘lishi va ular bir-birlari bilan o‘zaro ta’sir bog‘lanishida bog‘langan bo‘lishi
kerak. Bu eng oddiy jamiyatning ko‘rinishidir...».
SHuni aniq aytish mumkinki, ijtimoiy aloqalarning mohiyatini aniqlash va
tushuntirib berish – jamiyat falsafasining asosiy vazifasidir.
Aflotunning fikricha, jamiyat odamlarning ehtiyojidan paydo bo‘ladi. Arastu
uni «tabiatning hosilasi», o‘rta asr falsafasi – Alloh yaratgan degan fikrni olg‘a
suradi. Forobiy jamiyatning paydo bo‘lishini teleologiya oldindan belgilangan
maqsadga muvofiq nuqtai nazardan tushuntiradi – jamiyat odamlarning komillikka
erishishi uchun zarur, deb hisoblaydi.
14
Қаранг: Философия истории. 29-32, 47-49-б.
15
К.Ясперс. Смысл и назначение истории. М., 1991. 115-116-б.

---

YAngi davrda «hammaning hammaga qarshi» urushining oldini olish
maqsadida ijtimoiy shartnoma nazariyasi (T.Gobbs, J.Lokk,B.Spinoza, J.-J.Russo va
b.) rivojlandi. Ularning fikricha, odamlar bitim tuzib, o‘zini-o‘zi saqlab qolish uchun
qonunlarga bo‘ysuna boshladilar. YAngi davr mutafakkirlari kishilarning jamoa
bo‘lib birlashishlarining asosi haqida so‘z yuritib, shunday variantlarni ilgari
surdilarki, ular jamoa tasavvurlarining umumiyligi (E.Dyurkgeym), ijtimoiy ta’sirlar
(Veber), me’yor va qadriyatlar umumiyligi (T.Parsons, R.Merton), ijtimoiy institutlar
va tashkilotlar (T.Bottomor; S.Lipset) va boshqalardan iborat. Quyida biz jamiyatga
oid turlicha talqinlar: diniy, idealistik, materialistik, talqinlarni ko‘rib chiqamiz.
Har qanday diniy ta’limot jamiyat, uning paydo bo‘lishi, rivojlanishi, faoliyat
ko‘rsatishi to‘g‘risidagi o‘z talqinini berishga harakat qiladi.