Холдор Чиниқулов, Анвар Жўлиев

37-расм. Циркон кристалли. 

---

128 
207
Pb/
235
U изотоп нисбатлари координаталарида чизилади. Бу ҳолда 
конкордия 
206
Pb/
238
U бўйича ҳисоблаб чиқилган ѐш 
207
Pb/
235
U бўйича 
олинган ѐшга тенг бўлган нуқталарнинг геометрик ўрни ҳисобланади. 
Конкордия ва дискордия диаграммалари одатда уранли 
минералларда (масалан, цирконда) ураннинг изотоп таркибини 
график тасвирлаш учун фойдаланилади. Бу усул ѐрдамида 
магманинг кристаллизацияси ва тоғ жинслари метаморфизми 
жараѐнларининг ѐшини аниқлаш мумкин. 
Агар 
система 
минералнинг 
бутун 
мавжудлиги давомида 
ѐпиқ ҳолда сақланган 
бўлса, унинг ѐшига 
мос келувчи экспери-
ментал нуқталар кон-
кордияда жойлашган 
бўлади, 
яъни 
ѐш 
қийматлари 
ўзаро 
мувофиқ келади ѐки 
конкордантли бўлади. 
Конкордиядаги 
нуқталарнинг 
ўрни 
минералнинг ҳақиқий 
ѐшини 
белгилайди 
(қаранг.38- расм). 
Агар минералнинг 
изотоп системаси кейин содир бўлган радиоген қўрғошин олиб чиқиб 
кетилган жараѐнлар туфайли бузилган бўлса (масалан, метамор-
физмда), унда экспериментал нуқталар конкордиядан пастда 
жойлашган, яъни дискордант бўлади. Бу нуқталардан ўтказилган 
тўғри чизиқ 
дискордия 
ѐки 
изохрона 
дейилади
. 
Дискордиянинг 
конкордия билан кесишувчи устки нуқтаси минералнинг ҳосил бўлиш 
вақтига, пасткиси эса устама тушган жараѐннинг вақтига тўғри 
келади. 
Кимѐвий системанинг (яъни минерал ѐки тоғ жинси) ѐпилиши 
ушбу системанинг ҳароратига боғлиқ. Турли изотоп системалар 
турлича ѐпилиш ҳароратига эга. Шунинг учун ҳам тоғ жинсининг 
турли эволюция босқичлари ҳар хил усуллар ѐрдамида саналаниши 
мумкин.