9-son –to’plam dekabr 2021 pedagoglar uz 1

19-son 1 
–to’plam dekabr 2021
 
 
pedagoglar.uz
 
173
Boshlang`ich maktabda tasviriy san’at darsining integratsiyalashuvi san’atdagi 
ajoyib narsalarga axloqiy-estetik g`amxo`rlikni shakllantiradi. Bu esa, bolaning 
ongida uning shaxsiy dunyosi, fikrlar va xis-tuyg`ular olamining san’at bilan 
aloqasini mustahkamlashga yordam beradi. Boshlang`ich sinflarda o`qish 
darslarida tasviriy san’atni uyg`unlashishi bolalarning adabiy asarlarni badiiy 
qabul qilishlariga yordam beradi. Chunki san’atning ko`p qirrali ta’siri san’at 
asarlarining qabul qilinishi jarayonida o`tadi. Lekin bu ta’sirning samarasi 
to`g`ri badiiy qabul qilish madaniyatiga bevosita bog`liq. Ba’zida inson, agarda 
u g`aroyib tabiiy hodisaga duch kelib, ya’ni dunyo birdaniga, bir zumga ajoyib 
jamolini ko`rsatganidan beixtiyor: «Mana buni rassom ko`rganda bormi! Hech 
ishongisi kelmaydi» - deb yuboradi. Aslida, biz dunyoga hayrat bilan qarashga 
vaqt topolmaymiz. Aynan san’at orqali biz hayot go`zalligini anglashimiz, uni 
beg`araz chehrasini ko`rish baxtiga muyassar bo`lamiz. Shu ma’noda bolaga 
tabiat doim bir xil emasligini, u boy, rango-rang va uni badiiy qabul qilishda ana 
u ranglaridan foydalanishimiz kerakligi uqtiriladi. 
Badiiy qabul qilish asosan ruhiy jarayon bo`lib, bu jarayon bevosita san’at asari 
ta’sirida yuzaga keladi. Boshlang`ich sinfda o`qish darslarida turli asarlarga oid 
rasmlar chizdirish mumkin. Bu bilan o`quvchi asosan badiiy qabul qiladi. Badiiy 
qabul qilish faollikni talab qiladi va u bir necha bosqichda amalga oshadi: 
1. Asarni o`qishdan oldin o`quvchi badiiy qabul qilishga tayyorlanadi; 
2. Asarni o`qish va u bilan aloqaga kirishish; 
3. Asarni tasavvurida chiqishga o`rganish; 
4. O`qigan, chizgan asarlarini keyin ham xotirada saqlanishiga erishish. 
Bu bosqichlar asarni ruhiy qabul qilishga tayyorlaydi. O`quvchi oddiy 
o`qigandan ko`ra, chizgan asari haqida ko`proq tasavvurga ega bo`ladi. 

---