Moliyaviy menejment

1.3 – rasm. Davlat budjeti mablag’laridan samarali foydalanish mexanizmi
9
Moliya vazirligi G‘aznachiligi davlat budjeti mablag’laridan samarali 
boshqa-rish uchun ham, undan oqilona foydalanilish ustidan qat’iy nazoratni 
ta’minlash uchun ham mustahkam zamin yaratdi. Buni esa quyidagicha izohlash 
mumkin: 
Birinchidan, g‘aznachilik davlat budjetining ijrosi jarayonida yuzaga 
keladigan daromad va barcha xarajatlarni yagona g ‘azna hisobraqamidan 
amalga oshiradi. Mablag‘larning Yagona g'azna hisobraqamiga soliq va soliq 
bo'lmagan daromadlar ko'rinishida kelib tushishi moliyaviy resurslami operativ 
boshqarish va davlat budjeti xarajatlarini o‘z vaqtida to'lash uchun barqaror asos 
yaratadi. 
Ikkinchidan, dastlabki nazoratni amalga oshirish uchun sharoit yuzaga 
keladi, ya’ni majburiyatlarni qabul qilish jarayoni boshlanadi, bunda budjet 
tashkiloti tomonidan smetada ko'zda tutilgan mablag'lar doirasida kelajakda 
moliyaviy xarajatlarni amalga oshirish bo'yicha majburiyatlar g'aznachilik 
9
Nurmuxamedova B, Yo’ldosheva N “Ta’limda innovatsion texnalogiyalar” TMI, Toshkent 2012/2013 yil 
Mahalliy moliya organlari 
Budjet mablag’larini bosh tasarruf qiluvchilar 
(viloyat hokimligining boshqarmalari yoki tuman hokimligining bo’limlari) 
Tovar (ish, xizmat) yetkazib 
beruvchilar 
Budjet mablag’larini III – daraja tasarruf qiluvchilar 
Xarajatlarni moliyalashtirish 
Amalda bo’lgan tizim 
Davlat budjeti mablag’laridan samarali 
foydalanish 
Boshqalar 

---

19 
organlarida ro'yxatdan o'tkaziladi va shu asosda mablag'larning maqsadli 
harakatini ta’minlash uchun zamin yaratiladi. 
1.4 – rasm. Davlat budjeti mablag’laridan samarali foydalanish mexanizmi 
Xulosa qilib aytadigan bo’lsak davlat budjeti davlat moliyasining markaziy 
bo'g’ini bo'lishi bilan bir qatorda moliya tizimining ham asosini tashkil etarkan. 
Davlat budjetining iqtisodiy tuzilishi va mazmuni bevosita davlatning funksiya 
va majburiyatlaridan kelib chiqadi. Chunki davlat jamiyatni boshqarish uchun 
o'z oldiga bir nechta vazifalarni qo'yadiki, u vazifalarni moliyaviy mablag’lar 
bilan ta'minlashda budjet mablag’lari xizmat qiladi. 
Soliq to’lovchilar 
Tuman(shahar) budjet 
hisobvaraqlari 
Banklardagi respublika budjeti 
transit hisobvaraqlari 
Banklardagi mahalliy budjet 
tranzit hisobvaraqlari 
Banklardagi viloyat budjeti 
hisobvaraqlari 
Markaziy bankning Toshkent shahar 
Bosh boshqarmasidagi Moliya 
Vazirligining hisobvarag’i 
ssuda, subvensiya va 
dotatsiya 
Ssuda, 
subvensiya va 
dotatsiya 
Daromadlar to’lovi 
Amalda bo’lgan tizim 
Davlat budjeti mablag’laridan samarali 
foydalanish 

---

20