M. Abuzalova, G. Haqulova,Sh. G’ulomova Hozirgi o`zbek adabiy tili (Morfologiya)

39
-mashq 
O’zlik olmoshini kerakli shaklda qo’llab gaplarni ko’chiring. 
1. … er bilsang, o’zgani sher bil (Maqol). 2. … vaqtida to’g’rilanmagan 
xato boshqasini boshlab keladi. 3. … chiqqan baloga, qayga boray davoga 
(Maqol). 4. … ham shu shunaqa bo’lsa kerak, deb turgandim. 5. Azaga borgan 
… dardini aytib yig’laydi (Maqol). 
40 – mashq. 
Ajratilgan so`zlar o`rniga olmosh so`z turkumidan mosini qo`yib, 
gaplarni ko`chiring.

1. Yurtimizda 

yaxshi 
insonlar juda ko`p. 2. 
Salim
ishga shunchalik berilib 
ketdiki, hatto ovqatni ham unutdi. 3. 
Shaharda
yangi bozor qurildi. 4. 
Dushanba 
kuni men o`qishdan kech qaytaman. 5. 
O`tirganlardan
hech birini 
tanimadim. 6
. Mahallamiz hududida
maktab, bolalar bog`chasi, poliklinika bor.
41 – mashq. 
Gaplarni ko`chiring. Olmoshlarning turini aniqlab, qaysi so`z turkumi 
o`rnida ishlatilganini ayting. 

1. Har kim ekkanini o`radi. (Maqol) 2. Hech qayerda hech qachon insonni 

inson urmasin. (Qo`shiqdan) 3. O`zbekiston o`zining rivojlanish yo`lini belgilab 
oldi. 4. Shu aziz Vatan barchamizniki. (I.Karimov) 4. Shundan keyin uni sira 
uchratmadim. 6. U hech narsa aytolmay yer chizib qoldi. 7. Biz har yili yozda 
Chimyonda dam olamiz. 8. Har qachon, har qayerda o`z burchingni yodda tut.
42 – mashq.
 Olmoshlarni topib, ularni izohlang. 
 
«
BU 
DUNYODA 
MEN 
BIR 
YO'LOVCHI...» 
 
Singlim Shuraga 

---

25 
Bu dunyoda men bir yo'lovchi,
Shodon menga qo'l silki, erkam.
Xuddi shunday tinch, erkalovchi
Ziyo to'kar kuz fasli Oy ham. 
Isinurman Oyning taftiga, 
Ilk bor undan orom olar jon.
Allaqachon so'ngan sevgiga
Umid bog'lab yashayman hamon. 
Bunga bois - shu makonimiz,
Shu yer - oppoq, sho'r manglay turbat,
Qaylardadir toptalgan nomus,
Kimlargadir qadrdon g'urbat. 
Yashirmayman, har kim ham bilar: 
Boshqa-boshqa emas, jon singil,
Ikkimiz ham bir sevgi bilan 
Shu vatanga qo'yganmiz ko'ngil. (Sergey Yesenin)