M. Abuzalova, G. Haqulova,Sh. G’ulomova Hozirgi o`zbek adabiy tili (Morfologiya)

56-mashq.Matnni o’qing.Matndan undov, modal, so’zlarni topib,
izohlang. 
…Laylak qishlog'ining eng katta boyi Muhsin guppi yotsa ham, tursa ham yeriga 
yer qo'shishni o'ylardi. Yana bir orzusi dono va hozirjavob odam sifatida dovrug' 
taratish edi. Shu sababli oldiga Nasriddin Afandi kelib, sizga maslahatim bor, 
deganda, sevinganidan o'yinga tushib ketgudek bo'ldi. 
- Xo'sh, xo'sh, - dedi u dik etib turib, salom-alikdan so'ng Nasriddin Afandini 
o’tirishga taklif etarkan.
- Bilasizmi, mulla aka, - gap boshladi Nasriddin, «mulla aka»ning Muhsin guppiga 
moydek yoqishini bilib, - men bugun tush ko'rdim. 
- Xo'sh, xo'sh? - Muhsin guppi unga bir piyola choy uzatdi. 
- Tushimga otam rahmatli kiribdilar. «Bog'ingdan uch-to'rt qadam yuqoriroqda 
odamdek keladigan, chorak qismi yerga ko'milgan eski xum bor. Qishlog'ingdan 
uch-to'rt bechorani topgin, uni suvga to'ldirishsin. Xumga eng oxirgi chelak suvni 
quygan odamga bog'ingning yarmini xatlab. berasan», dedilar.
- Iya, xudoyo tavba qildim! - dedi Muhsin guppi sevinchdan gupillab ketgan 
yuragini bazo’r tinchitib.

---

37 
- Taqdir ekan, qanday qilay? - dedi Nasriddin Afandi bechorahol qiyofada. 
- Ha, endi tushga har balo ham kiraveradi-da, - dedi Muhsin gupp yupatgandek 
bo’lib, bo’lmag'ur narsa uchun hayhotdek bog'ning Yarmidan ajralib o’tirasizmi?
- Yo'q, - dedi Nasriddin qat'iylik bilan. - Otam rahmatlining tirikliklarida so'zlarini 
ikki qilmasdim, endi ruhlari ozor cheksinmi? 
- Ofarin! Ofarin! - Muhsin guppi ham sevinchdan, ham hovlidan quruq qolish 
vahimasidan bir turib yana o'tirdi. - Balli! Yashang! - bu olqishini boyagidan 
ancha xotirjam aytdi. Chunki darrov reja tuzishga sho'ng'ib, ko'zlari sovuq yiltiray 
boshlagandi.
- Xo'sh, - Nasriddin gapning kashtasini yanada gajakdorroq qildi.Qoshingizga 
kelishimning boisi, mulla Muhsin aka, siz qishloqning ipidan ignasigacha 
biladigan obro’li odamsiz. Men esa yangiman. Xo’sh, shu xumni to'ldiradigan 
odamni qayerdan topaman? Menga birov ishonarmidi... 
Ikkinchi tomondan, juda shov-shuv qilishning ham tarafdori emasman. Otamning 
aytganlarini bajarib, ko’nglimni xotirjam qilsam bas. 
- Juda yaxshi kelibsiz!.. - dedi - yu, shu gapidan so’ng Muhsin guppini qattiq 
yo'tal tutdi. Aslida bu yo'tal emas, sevinchdan otilib chiqayotgan kulgisini 
xaspo'shlovchi soxtalik edi. - Juda to'g'ri va oqilona yo'l, deya Muhsin guppi 
ko'zyoshlarini artdi. - Ovoza qilish shart emas. Bu savob ishingizni o’zim uddalab 
beraman. Gah desam qo’limga qo’nadigan ikkita odamim bor. Bechoralar juda 
kambag'al. Aytaman, o'zim boshida turib, bajarib beraman. A?
- Bo'pti, men rozi! Rahmat sizga! - Nasriddin o'rnidan turdi.
- Bo'lmasa ishni bugundan qoldirmaylik, mulla aka. Yana otamning arvohi urib 
yurmasin meni. Kechasi tushimga kirib. 
- Juda yaxshi! - Muhsin sevinchdan qafasdagi qushday potirlayotgan yuragini 
qo'li bilan bosdi. Nasriddin ketish taraddudida eshik tomon yurdi-yu, ilkis 
to'xtadi: 
Na: aytmoqchi! - dedi u bir narsani hozirgina eslagandek. – Boyagi otam aytgan 
xumlari hech qachon bog'da turmasdi. Ertalab uyg'onib qarasam, xuddi 
aytganlaridek, bog'ning o'rtasida chorak bo'yi ko'milib, tippa-tik turibdi! 
- Yo tavba! - Muhsin yoqa ushladi. 
Nasriddin Afandi eshagiga mindi-da, iltijo qildi: 

---

38 
- Kutaman, mulla aka, xudo xayringizni bersin, shu ishimni tezroq bitirishga 
yordam bering! 
Nasriddin ketdi. Muhsin guppi sal uzoqlashishini kutib turdi-da, sevinganidan 
baqirib yubordi:
- Tursunali! Alimsho! 
Ichkaridan uzun-qisqa bo'lib ikki kishi yugurib chiqdi