M. Abuzalova, G. Haqulova,Sh. G’ulomova Hozirgi o`zbek adabiy tili (Morfologiya)

 
43 – mashq. 
Abdulla Qodiriyning “O`tgan kunlar” romanidan olingan Kumushbibi 
tasviriga oid parchani o`qib, yordamchi so`zlarni aniqlang va ularning turini 
toping.
“… Uning qora zulfi par yostiqning turli tomoniga tartibsiz suratda to`zg`ib, 
quyuq jingila kiprik ostidagi tim qora ko`zlari bir nuqtaga tikilgan-da, nimadir bir 
narsani ko`rgani kabi… qop-qora kamon, o`tib ketgan nafis, qiyiq qoshlari 
chimirilgan-da, nimadir bir narsadan cho`chigan kabi… to`lgan oydek g`uborsiz 
oq yuzi bir oz qizillikka aylangan-da, kimdandir uyalgan kabi… Shu vaqt ko`rpani 
qayirib ushlagan qo`llari bilan latif burnining o`ng tomonida, tabiatning 
nihoyatda usta qo`li bilan qo`ndirilgan qora xolini qashidi va boshini yostiqdan 
olib o`tirdi. Sariq rupoh atlas ko`ylakning ustidan uning o`rtacha ko`kragi bir oz 
ko`tarilib turmoqda edi. Turib o`tirgach, boshini bir silkitdi-da, ijirg`anib qo`ydi. 
Bu qiz suratida ko`ringan malak qutidorning qizi – Kumushbibi edi!” 
 
44 – mashq. 
 
Quyida berilgan yordamchi so`zlarni jadvalga joylashtiring. 
1-topshiriq.
Kabi, va, axir, -mi, -ku, faqat, biroq, ba’zan, -da, singari, old, 
bo`ylab, -dek, -day, ko`ra, agar, ammo, basharti, xoh, -a, naq, go`yoki, dovur, 
uchun, sari, avval, garchi, toki, hamda, -u, -yu, gohida, qarab, tomon, orqa, qarshi, 
oldin, -ya, bir, -dayin, hatto, -cha, -dir, sayin, orqali, chunki, shuning uchun, go`yo, 
dam, yoki, yoxud, yo. 
 
Yordamchi 
so`z turi 
Sof yordamchi so`z 
Qo`shimchasimon 
yordamchi so`z 
Yarim yordamchi 
so`z 
 
Ko`makchi 
 
 
 

---

28